Canis lupus.  O Lobo. (Lobo)

      Sempre tiven admiración por este mamífero que penso que debéramos conservar custe ó que custe. Contan moitas mentiras deste gran e nobre can, que sempre respectou ao home, cousa que non ocorre ao revés...

      O lobo, por sorte, inda vive en Galicia. Eu nunca ó vin preto dun río ou dun regato, pero sei que se achega a eles para beber e refrescarse.  Cando era neno,  alá por Randín (Ourense), era moi frecuente velo, a noitiña, preto da Capela de San Antonio, na misma subida dende a ponte do río  Salas ata a Capela; sempre cruzaba a estrada coma un señor, sempre pola noite. Sempre o viamos os que iamos no coche de liña da empresa "Corderí", có Cholas e o Nibardo; e tamén cando ía no coche do meu tío Camilo (o cura párroco  de Randín 1939-1975), un pai para mín, aparte de tío e padriño.  Logo polo día nunca ó vin.

      Hoxe están a pasalo mal, seica un 65% dos lobos galegos morren nas estradas (Voz de Galicia 11/07/2012). No Barbanza están sendo perseguidos e matados (2012). Cada pouco aparece un lobo ou loba mortos, envelenados, que caeron nunha trampa, ou cun tiro na cabeza, ou colgados dunha árbore...Non se acometen os problemas que causan dunha forma científica, con xente preparada, que existe en Galicia...

"Sobre 90 manadas había (nov. 2016) en Galicia, e están a zurrarlle moito os lobos"... dice Felipe Bárcena, un especialista en lobos. Dice a Xunta que hoxe, febreiro de 2021, temos 90 manadas reproductoras de lobos, pero engade que é un censo feito entre o 2013 e o 2015.

Un gran día para o lobo, o 22 de setembro de 2021. A partir de hoxe está prohibido cazar lobos en España. ¡Enhoraboa os lobos!.

Ver as características.       (Actualizado ó  22/09/2021)

salir.jpg (922 bytes) Saír.                   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O  LOBO

É un animal noble, que debemos conservar.

..Fotografía de Antonio Vázquez. Fotógrafo da natureza Asturiana. Sensacional......

O lobo. Un mamífero que debéramos conservar.

  O lobo. Datos básicos:  
Nome científico Nome galego  Toponimia Nome castelán Dimensións
       
Identificación O seu olfato O seu oido. A súa vista
       
A súa alimentación: a caza Habitats As pisadas e os excrem. Reproducción
       
Clans sociais Expresións típicas. Interés do lobo Protección
       
Marcadores do lobo Vese nos meses O ouvear do lobo A sua mala fama-O mito
       
Retrato-fotos do lobo O lobo e as tormentas. Folclore do lobo  lobishome ¿Sabias qué? máis...
       
Frases coa palabra lobo. Refráns sobre lobos Inimigos do lobo hoxe. Investigación en Ourense
       
Lobos: Felipe Bárcena. Eu amo os lobos O lobo en Galicia (2000-07). Lobos Galicia 1998-2014 
       
O lobo no Ribeiro Caza do lobo NON. Saber  máis:  Links Outra foto- retrato . 
       
Felix R. de la Fuente Cazar lobos (Juan Cano) Foto de caza (1920) As batidas: os foxos
       
Libro: Os Foxos do lobo   Foxo lobo de Vilariño C. Lei do Lobo     Alegacións  SGHN
       
Outros plans do lobo. Accidentes Zamora Un país con lobos.Opinión

Outros estudios.

       
Videos básicos       Ver este video. 2013 Video de Jara e Sedal.

Novoneira e o lobo

       
Básico: axuda ó lobo Indemnizacións Foto polémica. O lobo cambia os ríos
       
Mi sueño hecho realidad Manuel María: O lobo Letras galegas 2018 Video: Cuentos en la bruma
       
Video: pastores y lobos Os mastíns:a solución Lei do lobo. Críticas Crítica as  batidas
       
Que viene el lobo feroz Video de Chisco  2017 Video de Santiago L. Lobos gal.no aullan
       
Lobos. (Mario Sáenz de Buruaga) Galegos que viron o lobo.   Conquista Europa + 2014 Durmiendo con lobos
       
Últimos datos---> Mata loba. Gudiña 2021. Estadísticas Estadística 2021. <-----Últimos datos
       

Sempre   perseguido  

 Sempre    odiado  

En Galicia  o lobo

  está no límite

       
  Recortes Prensa 2000-2021  

Saír.             Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Canis lupus   Linnaeus, 1758

Os zoólogos falan de varias subespecies de lobo no mundo, así o noso lobo, o lobo ibérico,  sería da subespecie signatus.

Así quedaría Canis lupus signatus, como nome científico do noso lobo.

O que parece claro é que o lobo é da misma subespecie que o can; ademáis  o lobo pertence o reino animal, é un cordado (columna dorsal permanente), mamífero, carnívoro, trátase dun cánido e a especie é lupus.

Todos son animais terrestres que se moven rápidamente e que se esconden en cavidades naturais ou excavadas. Son animais sociais á hora de cazar. Comunícanse por xestos faciais, posturas do corpo e da cola. Son cánidos que poseen 4 dedos nas patas anteriores e 4 nas traseiras. As garras son retráctiles e teñen nada menos que 42 dentes.

Lobo ibérico, taxonomía:

Reino Animalia
Clase mammalia (mamíferos)
Orden Carnivora (carnívoros)
Familia Canidae (cánidos)
Xénero Canis
Especie Canis lupus.
Subespecie Canis lupus signatus.

Fotografía sensacional de Antonio Vázquez.

Nota importante sobre o lobo:

Os lobos levan todos o nome Canis lupus x, donde x vai tomando cantidade de valores, a maioría que xa non existen, como alces de Alaska (borrado do planeta en 1935), mogollonienses de  Arizona e Novo México, como  o irremotus de Minnesota, que tamén desapareceu e suma sigue; moitos moitísimos desaparecidos  xa que o lobo foi moi perseguido en tódolos paises.

No noso lobo ó de "signatus" é polas señais que ten, concretamente a raia de arriba abaixo nas patas, a parte oscura no rabo, e a silla de montar oscura. As bigoteiras na boca son tamén típicas do noso lobo e forma parte do seu nome Canis Lupus signatus.

En Europa inda se salvan o Canis lupus italicus, máis pequeno que o noso e que habita os Apeninos. O Canis lupus minor, rumano, hoxe nos Balcáns e o Canis lupus communis, que seica é o máis abondonso e está presente en Rusia e Siberia.

Recentemente o biólogo galego  da Universidade de Santiago, Roberto Hermida, ven de propoñer un novo taxón subespecífico  para o lobo salvaxe do noroeste da Península Ibérica o Canis lupus gallaicus. En tesis doctoral presentada en marzo do 2010, na que fixo un estudio basado na craneometría, no pelello e outras diferencias. O estudios está feito sobre cinco poblacións distintas de lobos de Europa e durou 11 anos. A conclusión da súa tesis é un novo taxón para o noso lobo basado en que o pelo é máis oscuro e o craneo máis ancho. Veremos en que remata o seu estudo. Dende esta páxina web desexámoslle sorte e xa lle dou a enhoraboa...

 

O noso e Canis lupus signatus como xa está dito, o noso lobo estuvo a punto de extinguirse e debémoslle a Félix Rguez de la Fuente que non ocurrira.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

Lobo, lobato, lobín, xan, pedro...

 

Estos son os nomes máis comúns do lobo en Galicia.

 

 

 

 

 

 

Datos da toponimia do lobo:

Escudo de Lobeira na provincia de Ourense e que fai referencia o lobo.

Algúns datos sobre a toponimia do lobo:

Entre outras referencias hai  en Galicia nomes que vencellan o animal a un lugar, coma Barrancol da Loba (Cambás, Aranga), Serra da Loba (entre Lugo e Coruña), Castiñeiro do Lobo (Ames), Fonte do Lobo (Becerrea), Forca do Lobo (Ponteceso), Covas de Lobos (Cambados); topónimos que directamente fan referencia ao corpo do animal, coma Pouta do Lobo e Rabo de Lobo, outros que se centran no seu hábitat, coma o topónimo Lobeira, Lobaces, Lobás e Lobelle en Ourense ou Loboso(Pastoriza); e aínda existen os que fan referencia directa á súa morte ou caza: Lobamorta,  Lobomorto, Matalobos ou Foxo do Lobo.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Lobo

Este é o nome castelán.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dimensións:

O normal é que teña unha lonxitude entre 1 m. e 1.20 m (inda que pode chegar a 1.25 m) . A cola máis de 40 cms. e a altura entre  75 cms a 80 cm.

 Peso sobre 40 Kg de media.

Nos libros consultados fálase de medias de 40 Kg para os machos e 30 kg. para as femias, pero tamén se citan lobos de ata 96 kg e 2 metros de longo (Genevieve Carbone La peur du loup (1991), medidas dun lobo nos Cárpatos, abatido en 1942 (un caso fora de serie)).

Sair.

 

 

 

 

 

 

Identificación:

É inconfundible. A súa cor oscila entre o pardo gris ( máis común en Galicia ) e o pardo vermello. Algunhas marcas características mouras e claras.

Outra boa imaxen do lobo.

A súa posible confusión cun can-lobo é dificil xa que o lobo ten unhas características moi propias, por exemplo, a súa cabeza é moi grande, moitos miolos.

 Os ollos son rasgados e de cor amarela. Ten tamén unha marca blanca en torno os labios (bigoteiras). Tamén liñas negras no frontal. A mirada é penetrante...

Tamén chama a atención o pescozo, cun poderío enorme, onde ten pelos longos que inda fan que este sexa máis grande...

A melena anterior e a silla de montar (mancha grisácea típica que lembra unha silla de montar) tamén son características do lobo.

Outra boa imaxen do lobo.

Observar a silla de montar. Tamén o pescozo que é moi groso e inda mais xa que os pelos son moito mais grandes.

 As orellas son curtas e triangulares e sempre ergueitas. Ten unha poderosísima dentadura capaz de desgarrar os tendóns e os músculos máis duros.

Observar os ollos oblícuos...

O perfil do nariz é cóncavo, nos cans lobos é convexo.

Os ollos son oblicuos e o iris é amarelo leonado.

Fotografía de Antonio Vázquez.

Cando se enfurece os pelos póñense de punta e levántanse todos. Tamén cando ten medo...É tamén característica a zona máis clara que ten na cabeza, xunto a boca e que forma a parte inferior, chegando ata as arellas. Ver as fotografías.

 Ten moito peito, pero pequena rexión lumbar como bon corredor de fondo que é.  Ver fotografías dun can, pastor-alemán,  comparadas co lobo.

Outra boa imaxen do lobo.

A súa cola actua como un potente indicar do seu estado de ánimo sendo unha parte vital dentro do comportamento do lobo. A punta da cola é negra. A cola tamén actua de balancín na súa carreira.

A parte de atrás das orellas é moi distinta a parte de adiante, é moito máis clara.

Nas patas dianteiras ten unhas liñas negras (vense moi ben na fotografía anterior), que son precisamente o que deu lugar o nome Canis lupus signatus. Precisamente por esas señais.

Hai outra diferencia cun can, si seguimos o rastro do lobo veremos que acostuma a deixar nos seus desprazamentos unha distribución rectilnea das pegadas, as pegadas do can é máis anárquico. Ver a fotografía anterior sacada na Serra do Géres, entre o Limia e o Cavado, por Rubén Perdiz.

--------------------------------------

En canto as diferencias do noso lobo cós lobos europeos son varias que aparecen resumidas neste texto:

En efecto, no colorido dominan os tonos marróns, inda que hai exemplares máis oscuros e outros máis vermellos. Os individuos novos presentan xeralmente tonalidades grisáceas moi apagadas durante o inverno, mentras que no verán  teñen un característico color marrón oscuro.

As características principais que diferencian a pelaxe do lobo ibérico da do lobo europeo son as seguintes:

  • Manchas blancas nos belfos, chamadas "bigoteiras",
  • Líneas verticais negras ou moi oscuras que recorren o frente das súas patas dianteiras,
  • Marca oscura o longo da súa cola,
  • Mancha oscura arredor da cruz, chamada "silla de montar".
Estas marcas son as que lle valeu á subespecie o nome de signatus, que significa "signado", é decir, con señais e  marcas.

Nesta fotografía de Antonio Vázquez tamén se ven estas siñais.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

A súa vista:

A súa vista non é o mellor que ten, pero é moi boa.

Ten ollos moi grandes, cor amarelo ouro,  que brilan dunha forma especial pola noite, para eso ten un texido, o tapetum lucidum, que lle vai permitir ver bastante ben pola noite.  Polo día a súa visión é boa con un ángulo grande, casi 250º (o home ten 180º).

Ten ollos moi grandes, cor amarelo ouro...

A súa especialidade de tódolos xeitos é no crepúsculo e pola mañanciña no alba, nestos momentos a súa vista é sensacional.

Hai moi poucos estudios sobre a vista do lobo e cando se fala dela son referencias a vista dos cans normais e por extrapolación. De tódolos xeitos ten que ser sensacional dado que na caza a medición de distancias é perfecta...

Hai unha cousa curiosa da vista dos lobos, non se debe mirar o lobo fixamente os ollos, sobre todo si é o lobo alfa macho, xa que si se mantén, o lobo pode facer calquera cousa, encadena comportamentos agresivos...

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

O seu olfato:

Outra boa imaxen do lobo.

O olfato e primordial nos lobos, cada lobo ten o seu olor, que vai indicar a súa identidade. A marcaxe dos territorios faise precisamente cós excrementos e a orina, ademáis o olfato e primordial para cazar.

O lobo ten como mínimo 22 veces máis células olfativas que o home.

O lobo, está a vista, ten un nariz moi grande e polo tanto moitísimas células olfativas, comparando co home ten 200 cm2 de superficie mentras que o home ten 10 cm2, esto leva a un promedio de 225 millóns de células contra soio 10 millóns no home. Seica as neuronas receptoras teñen mecanismos de mucosa especiais que permiten concentrar os olores. En fin, toda unha marabilla. Faille falta con tanto depredador que anda solto.

Que razón ten Jean -Marc Landry, un especialista no tema, cando dice "O lobo non é un anxel nin é o demo: é un depredador que intenta (sobre)vivir e esto, por desgracia".

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

O seu oído:

Fotografía de Antonio Vázquez. Fotógrafo da natureza Asturiana. Sensacional.

A verdade é que tamén se sabe pouco do seu oído. Faise por extrapolación cós cans.

O que está claro é que o seu oído ten que ser potente e ten que ser un medio de localización de presas e peligros varios.

O feito de que o lobo ouvee é unha proba da súa agudeza de oido. De tódolos xeitos o que está claro é que poden recibir frecuencias que o home non percibe.

Un lobo pode recibir o ouvear de otro a unha distancia entre 6 km. e 10 km.

Incluso en boas condicións, un lobo, decía un guardia forestal experto, pode oír o chasquido de rodilla a unha distancia de 70 metros, cando se fai un acecho...

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

Alimentación:

Fotografía de Antonio Vázquez. Fotógrafo da natureza Asturiana. Sensacional.

O lobo sempre cazou en comunidade, hoxe xa o fai en solitario. Preferentemente corzos (o 90% no invernadeiro) , gando doméstico (ovellas, cabras e vacas, estas menos prefire os potros que lle dan menos traballo),  cabalos (sobre todo potros pequenos) , xabaríns , coellos, lebres, etc... Come moitos cans, sobre un 14% da súa dieta. Pero últimamente é carroñero, non pode ser outra cousa. Unha mágoa. 

De tódolos xeitos a súa dieta depende moito da zona onde esté.

Según datos de investigacións levados a cabo entre os anos 1998-2002 sobre 593 excrementos (Datos investigados por Isabel Barja en zonas de Ourense como O Invernadoiro) esta é a estadística de consumos do lobo:

62,8% foron corzos.

12,6% cervos.

10% Xabaríns.

7,7% Ovellas domésticas 

2,9% Cabras domésticas

4%    outros varios

Ver este video no que fala  Isabel Barja sobre estos datos curiosos , a mostra dende logo foi alta e permite decir que o lobo prefire os animais salvaxes os domésticos.

 

Decir que o lobo come de todo o que atopa e según a tempoada, teño visto, nos videos que aparecen nesta folla web vense, lobos comendo mazás, figos, moras, un pouco de todo. Evidentemente a súa dieta principal é a indicada arriba. O lobo si ten a man un animal salvaxe prefire este ante un doméstico, as razóns para mín son obvias...

Desplázase nunha noite ata 60 kms (a distancia máis longa observada parece que foron 72 kms en 24 horas observadas polo estadounidense Davicd Mech). Gústanlle os terrenos enmarañados e agrestes.

A súas tácticas de caza son incríbles e moi pensadas, utíliza preferentemente dúas: según sexa pequena a presa o non, neste caso unha simple dentellada no pescozo e xa queda lista a peza, ou si a presa é  grande, que entonces primeiro trata de cansala e logo actua nos cartos traseiros e no ventre.

Nunha película vín como catro lobos atacaban a un xabarín macho, primeiro cansarono, logo un atacoulle o fuciño, os outros dous as orellas e o cuarto a zona do ventre. En poucos minutos remataron co xabarín, que pesaba uns 100 kg.

O tema de cansar as pezas que caza é básico e así se explican como pode cansar pezas moitísimos máis rápidas que o lobo (tense constatado que as veces corren durante 20 km. detrás dunha presa, dende logo esto cansa a calquera). Por outra banda saben escoller moi ben da manada as pezas que están enfermas ou son vellas ou teñen problemas.

O seu corpo está preparado para correr si fai falta, a famosa  lei da Ponte que fai referencia a sensacional proporción entre as súas extremidades  e a columna vertebral cúmplese de forma perfecto no lobo. Esa lei fai referencia a que si A aumenta en relación a B , ou o que é o mismo si A é moi longo en relación a B o desplazamento cada vez é peor, pensar por exemplo na donicela e outros mustélidos.

O lobo pode manter 40 km. por hora que é unha velocidade impresionante. Pensar que os atletas olímpicos de 100 metros lisos corren a unha velocidade aproximada de 37 km/h.

A súa dentadura é especial e está preparada para matar, para descuartizar e por suposto para comer:

Ver si non os colmillos (caninos), dous arriba e dous abaixo que sirven para matar a presa.

As moas que se ven no medio, o que se chaman moas carniceiras sirven para exercer a máxima presión, incluso, vese na fotografía, ten un sobre-oso de reforzo nesa zona. Terrible. Con estas moas e capaz de triturar calquera óso por duro que sexa.

Dentadura do lobo.Na fotografía vense dous caninos e 11 dos doce incisivos. Fonte o libro El rastro del lobo de Ignasi G. Castellví.

Os incisivos son os que collen a presa, móvena e desplazana (ten 12 incisivos)colmillos desplaza a presa por pesada que sexa.

Os dentes dun lobo e dun can son bastante diferentes, collendo o can que máis se lle pareza, os arcos cigomáticos do lobo son maiores que os do can, por eso o lobo ten a cabeza máis ancha e dende logo máis potencia de mordida, e máis posibilidades de morte no ataque.... As moas dos cans non teñen a potencia das do lobo.

Nesta fotografía hai un rebeco que foi comido por un lobo, observar o que comeu, e dende logo ver que lle falta a pata de adiante. Esto soio o pode facer o lobo, un can asilvestrado non ten a dentadura para arrancar unha extremidade. Fotografía sacada do libro El rastro del lobo de ignasi G. Castellvi.

Nesta outra fotografía, tamén dun lobo observar que ten extremidades sacadas, ademais o golpe de morte no pescozo é limpo. O lobo gusta de comet as partes blandas primeiro, pero como de todo. Fotografía sacada do libro El rastro del lobo de ignasi G. Castellvi.

O primeiro que come son as partes blandas. vísceras, figado, pulmón, corazón, lingua, etc. Sempre o primeiro que comen son os alfa. Logo veñen os demais...

En definitiva está moi ben armado, de feito ten millores moas e por suposto máis cerebro que calquera can da súa categoría, como pode ser un San Bernardo ou un mastín.

Non é de extrañar, polo tanto o tipo de alimentación que ten.

Nesta fotografía vese unha ovella que foi morta por cans en vez de lobos, observar a chapuza do pescozo, e moitos mordiscos que ten o longo do corpo. As extremidades non puderon con elas. Fotografía sacada do libro El rastro del lobo de ignasi G. Castellvi.

O lobo ten polo tanto un papel ecolóxico, fora de toda dúbida, o de controlar as poblacións das especies herbívoras.

O lobo como moito aliméntase tres veces a semán.

O lobo ten tamén a costume de gardar parte da comida enterrada no chan. Efectivamente hai probas dabondo do anterior incluso fotográficas e videos. O lobo o comer moito e sobre todo trozos moi grandes acaba vomitando, por mala dixestión,  parte da comida que enterra bastante fonda para os momentos malos...

Importante:

O lobo as veces, que son moitas, caza máis do que necesita. Ten unha explicación nos xenes. Sin dúbida o lobo que un depredador que xa existía en épocas moi antiguas, concretamente no Pleistoceno, na época das glaciacións, onde facía moito frío e tiña que guardar as pezas para non morrer. Esa conducta debeu quedar grabada e explica o que non lle gusta nada os nosos ganadeiros.

Por contra o lobo, o seu favor, cumple un excelente papel de regulador natural. A proliferación hoxe no ano 2011 do xabarín é, entre outras cousas, o que o nº de lobos sexa baixo. O lobo é e sempre o foi un depredador sobre todo do xabarín na primeira etapa.

Para defender o gando dos lobos utilízanse perros mastín o que se llespon un colar de ferro que se chama carranca. Estos cans sempre foron moi valorados e así figura nos arquivos históricos; por exemplo na doazón  da raíña Dª Urraca o Mosteiro de Sobrado no ano 1118 entréganse "un perro chamado Olegario y un venablo apreciado en 500 sueldos". O can era un mastín e o venablo unha lanceta cun ferro na punta para defenderse do lobo...

------------------------------

Hai unha cousa curiosa sobre lobo e a súa caza: non caza nos terrenos onde cria. Respeta uns cantos kms.

Este feito lino no libro "Tras la senda del lobo" de Ramón Grande del Brío, un dato moi curioso e contrastado.

"O lobo onde pare e ten as crías non ataca os animais domésticos, por aqueles alrededores. Según Ramón Grande e Manolín, dous expertos en lobos, o lobo con esta actitude quere enganar e desorientar os pastores e ganadeiros, polo menos e o que intenta. O lobo é moi intelixente."

 

----------------------------------

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Habitats:

Presente en terreos ásperos e de matogueira. Últimamente hai individuos aislados con tendencia a visitar basureiros incluso de grandes cidades, penoso.

Relamente o seu habitats en España é para chorar:

Pouca cousa : Galicia , Asturias , Cantabria, Pais Vasco, algo na Rioxa, e nucleos de grave risco en Extremadura e Serra Morena en Ciudad Real e Jaén.

Esta é máis ou menos a porcentaxe de lobos en cada lugar:

1.-Castela-León cun 60% dos lobos. Sobre 2.000 lobos.

2.-Galicia cun 30% dos lobos. Sobre 1.000. Hoxe hai menos (no chega a 600).

3.-Asturias, Cantabria, Pais Vasco e o resto cun 10%, outros 300 lobos aproximadamente.

Pouco moi pouco.

O mapa en España cambiou bastante, este é o actual a febreiro de 2021:

En Europa o lobo está casi desaparecido, este é o mapa actual:

Fai tempo o lobo estaba en toda Europa, hoxe, no 2004 coa desforestación masiva e a disminución dos ungulados, dos que se alimentaba, soio quedan en poucas zonas. Ademais foi sempre perseguido, moito mais que calquera outro animal...

Defeito o lobo desapareceu dalgúns paises fai séculos, así Irlanda (1770), Norte Inglaterra  (1680), Sur (1500), Alemania (1890) e suma e sigue. O lobo o gran perseguido.

Xa decía Félix Rguez. fai moitos anos que o gran problema do lobo ibérico era "o aislado que estaba e que quedou en Europa" (ver o mapa); así é imposible o intercambio.

Hoxe habita o sur de Europa. Paises do norte como Escandinavia non teñen máis de 70 lobos, e Finlandia un centenar...

A población máis numerosa figura en Rumanía con 2.500 exemplares.

Parece ser que se cambiou de mentalidade, e o lobo vai en aumento...

En España hai un censo do ano 1988 que cifra o número entre 1.500 e 2.000.

En Galicia:

O lobo habita as catro provincias galegas, así:

Na Coruña: no Barbanza e no macizo do noroeste colindando con Lugo. (Falta curiosamente en todo o centro da provincia da Coruña)

En Lugo: nos Ancares e comarcas próximas así como en zonas altas de Muras, Viveiro, O Vicedo e Coba da Serpe.

En Pontevedra: no Deza. Tamén nas Serras do Suido e Leboreiro na fronteira coa provincia de Ourense.

En Ourense: en paraxes de Valdeorras e nos macizos que lindan con Zamora e Portugal. Pero onde máis hai son pola serras do Suido, Faro e Laboreiro.

Neste gráfico de Luís Llaneza os puntos negros son grupos seguros e os grises probables. Os datos corresponden a un estudio exhaustivo feito no 2004.

Sair

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.

Reproducción:

Fotografía de lobos aparecida na revista natura do mes de novembre do 2000. Sensacional.

Os lobos son monógamos e únense a parella de por vida, o celo dase nos meses de inverno ( xaneiro e febreiro) e a xestación dura sobre dous meses ( sesenta e catro días).

Curiosidade:

Posee unha estructura ósea porosa no pene (o báculo) que anchea durante a cópula, polo que as parellas permaneces ensambladas varios minutos, asegurando deste xeito a fecundación.

A loba elixe a lobeira sempre preto dun río ou regato. É curioso saber que quen manda na camada é un lobo, pero quen manda no lugar para parir sempre é unha loba, por eso Manolín (Manuel Gallego Rguez, un garda, xa morto,  experto conocedor da Serra da Culebra e dos seus lobos) un entendido en lobos, falaba do lugar das lobas.

As lobeiras, sempre orientadas o sur, poden estar entre rochas, en lugares de moito matorral, nun herbazal ou incluso en terrenos de sembra. A loba fará a excavación e será a encargada da limpeza.

Normalmente a lobeira da o sur e está cabada nun chan drenado, e casi sempre en pendente. Tamén pode usar unha gruta ou unha cavidade natural. Normalmente teñen varias.

A formación de parella, coas tensións xerárquicas que existen é todo un espectáculo. A cópula unha vez que se produce da lugar a un longo período no que a parella viven xuntos, axudándose e compartindo todo.

Os partos teñen lugar por regra xeral polo mes de maio, parindo entre 3-7 cachorros de lobo ou lobeznos. (Hoxe en Galicia casi sempre non pasa de dous lobeznos...)

Tanto o macho como a femia alimentan os lobeznos. A familia tamén colabora.

A menor señal de alarma a femia cambia os lobeznos de lugar.

Os tres meses os lobeznos son xa lobatos e comenzan coas primeiras correrías, cambian tamén o seu pelo.

En 20 semáns pasan de 2 kg a 25 kg. O mesmo ocurre cós dentes de leite que de 28 pezas (do lobezno) pasan a 42 (do lobo).

Os 3 anos considéranse maduros, sexualmente falando, e as femias os dous anos.

Un lobo pode vivir sobre 13-14 anos ( a media son 7 anos), inda que hoxe é dificil creer que poda durar tanto, con tantas escopetas soltas, e tanto "matarife de lobos"...

Última hora en Galicia (2005):

As camadas non pasan de dous lobeznos, según Felipe Bárcena, un experto no tema en Galicia: hoxe as camadas non pasan de dous lobeznos. Efectivamente o normal fai anos era que unha femia parira tres ou catro lobeznos. Hoxe os partos son de dúas crias".

Por algo será, a natureza é sabia.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

Clan Sociais:

Lobo alfa. Fotografía de Manuel González. "Jara y Sedal".

Os lobos viven en manada, dunhos sete ou oito individuos como máximo, tendo un escalofón social perfectamente definido.

A manada está gobernada polo macho máis forte (os xefes da manada son o macho alfa e a femia alfa). O título otórgase en loitas entre eles que xeralmente nunca traen a morte, xa que o vencido ofrece tumbado o seu pescozo ó triunfador, o cal fai que automáticamente perda o triunfador a súa agresividade e nono mate.

Logo tamén hai un macho beta. Logo xa veñen os xóvens de anos anteriores.

As veces tamén merodea a manada un macho omega, este macho  anda máis ben por libre e vive en solitario normalmente.

A caza fana totalmente organizada, sendo un par de individuos os que atacan, mentras os outros acorralan a presa. A hora de comer empeza o xefe. A colocación do rabo é básica.

Antonio Vázquez. Fauna salvaxe de Asturias. Sensacional libro.

Na fotografía de Antonio Vázquez vese perfectamente este feito o xefe ten o rabo levantado e rematará por comer primeiro pese a mala cara do outro lobo.

AS SÚAS EXPRESIÓNS.

As súas expresións foron estudiadas durante centenares de horas por Felix Rodriguez de la Fuente e por suposto por máis xente. Chegouse a establecer as correspondencias entre o estado da cola a posición da cabeza, as orellas e os belfos, para determinar a súa amenaza e a intensidade desta.

No cuaderno de campo dedicado o lobo presenta estos estadios que aquí resumo:

a) Orellas levantadas e belfos fruncidos indicaban unha gran ameaza.

b) Orellas replegadas e belfos moi fruncidos. Ameaza de intensidade media.

c) Orellas plegadas , belfos normais. Ameaza de baixa intensidade.

d) Orellas lixeiramente plegadas e belfos normais. Ansiedade.

e) Orellas plegadas , reclinada a cabeza e belfos normais: sumisión.

 

Resumen de amenazas según Félix:

Dibuxos sacados de "Fauna Ibérica", El hombre y la tierra, de Félix Rguez. de la Fuente

  Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Vese nos meses:

Outra boa imaxen do lobo.

Dificilísimo de ver.  O lobo é moi esquivo. Aparte que hai poucos.

A súa actividade é preferentemente nocturna e vive en manadas xerarquizadas, membros que permanecen xuntos, sobre todo no inverno.

Vese preferentemente no verán, inda que eu teño visto tamén no inverno, lémbrome dun gran lobo que cruzou a estrada preto da Gudiña, pola estrada vella de Villacastín,  era no inverno e de noite, viña de traballar de Viana, ¡menudo susto!.

De tódolos xeitos nas miñas xornadas de pesca nunca vín un lobo, é prácticamente imposible velo, salvo que polas razóns que sexa quera deixarse ver. O lobo é moi intelixente e, por norma xeral,  non se deixa ver.

Outra cousa é a interpretación dos rastros do lobo, que non é doado. As veces métese a pata e nestos casos hai que tomar moitísimas precaucións e deixarse ver para evitar sorpresas. Nestes caso o rastreo é negativo e pode ser peligroso, sobretodo si estamos preto dunha parideira  ou cubil de lobo, ollo...

O mellor sistema para ver lobos e sin dúbida a espera,  hai lugares onde pode facerse acompañado e con moitas posibilidades de éxito. Logo podemos analizar algúns indicios pero a maioría son dífíles de interpretar como o pelo, as escarbaduras, os consumos de animais mortos, os excrementos, etc.

O grupo ecoloxista CICONIA Tlfno: 980 620 473 e - mail : ciconia@eims.net organiza salidas pola Serra da Culebra, en Zamora, para ver o lobo e coñecer o seu habitat, estas excursións están complementadas con cursiños sobre a especie. Chama, merece a pena...non se aprecia o que non se coñece. Faite amigo do lobo...merece a pena.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Interés:

Fotografía de Antonio Vázquez. Fotógrafo da natureza Asturiana. Sensacional.

Super-especial. Está totalmente en peligro, en Galicia hoxe non pasan de 600 lobos.

O día que o lobo non exista en Galicia, a natureza perderá o seu máis xenuino representante. Eu penso que a natureza xa non poderá chamarse así... non será o mesmo.

De seguir esto así ten os días contados en Galicia. Quedará reducido en pouco tempo a un par de exemplares no Invernadoiro e logo a morte definitiva, non temos política de conservación en Galicia. Unha mágoa.

En xulio do 2006 aparece a lei do lobo que pon unha primeira pedra para conservar esta especie. Promete.

Analizada. a lei do lobo, no 2014,  está deixando que o lobo desapareza. A idea era boa pero non hai moito interés, pouco control da caza, non hai seguimento, non hai  formación dende a base, dos cazadores e da población en xeral. As indennizacións cando a ataca o gando fanse tarde, moi tarde...

O lobo ten  moitos inimigos hoxe en Galicia.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Protección:

O lobo. Un mamífero que debéramos conservar.

Deberan estar estrictamente protexidos, de feito goza de protección total en Noruega, Suecia e Italia. Pero en España nono está lamentablemente.

O lobo é inocente e ten dereito a vivir. ¿ Culpable de qué ? ¿ De comer para sobrevivir?.

Calquer acusación contra o lobo, contra dos derradeiros lobos que, acosados, tiroteados, envelenados, vagan como alma en pena, calquera acusación vólvese contra quen a realiza ... ( dice  Xurxo de Vivero no seu libro...e ten tódala razón).

Resúltame incomprensible, que en pleno siglo XXI o lobo sexa considerado un trofeo de caza maior. O home non ten remedio...é un depredador nato...o lobo ten dereito a vivir onde naceu.

O lobo debera estar protexido en Galicia, prohibindo a súa caza xa. A protección debera ser local e temporal, con controis efectivos da especie e un seguimento da súa poboación, con compensacións económicas dos danos ocasionados (pero compensacións rápidas e efectivas) , grandes sancións á persecución ilegal nos seus aspectos de caza furtiva, envelenamentos e destrucción de camadas.

En novembro do 2005 xa se fala destos puntos.

Parece que comenza haber xente que sabe na Xunta.

No ano 2004 matáronse entre 30 a 50 lobos en Galicia.

Esto non pode seguir así.

Está demostrado que os ataques o ganado, a maioría, son de cans cimarróns.

De seguir esto así en pouco tempo podemos estar a falar dunha especie desaparecida.

Son moitos os inimigos: o home, a caza ilegal e ademáis eu diría a legal, os cebos envelenados (esta é unha das causas máis comúns de morte de lobos), a pérdida de habitat, a fragmentación do seu territorio, as autovías, as estradas locais, os incendios, os vallados cinexéticos, o cambio de explotacións campesiñas sobre todo en reximen libre, o que se chama deixar o gando no monte, e un longo etc... Pobre lobo...

A nivel estatal:

Categoría de amenaza
Libro rojo: Vulnerable
UICN: Riesgo menor: dependiendo de su conservación

Así é como está catalogado actualmente.

Cadro de indemnizacións destos últimos anos, otorgados pola Xunta de Galicia ante o ataque por lobos:

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 162 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

Penso que esta é unha boa maneira de defender os lobos. A xente tamén ten que deixar a picaresca para a súa casa, xa está ben...

Todos estos datos hoxe están desfasados, ver a estadística 2021 cós novos datos en Galicia.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Curiosidades:

Estou co autor do libro "Eses nobres cazadores" , cando dí " Hai que confesalo de novo. Gústame, amo ós lobos. Porque son fermosos, nobres, fortes, altivos e libres"

Imaxen dun lobo, saltando nun río. Foto do libro citado.

"Porque foron dende tempo inmemorial os compañeiros-inimigos dos homes, os seus máis terribles e únicos rivais. Porque ahora están a piques de ser borrados destas terras, un dos seus derradeiros refuxios; e un animal tan mítico non merece este triste fin. Porque é un proscrito, o grande proscrito, perseguido e case exterminado pola sanguinaria xauría humana. Por iso gústanme, amo ós lobos "

Outra boa imaxen do lobo.

-----------------------------------------------------------

Marcadores dos lobos:

Os lobos marcan moi ben os seus territorios, o lobo é un animal social e forma familias, por eso a territorialidade, é dicir, os mecanismos de defensa do territorio son básicos.

Estos son os marcadores:

1.- A cola como semáforo a contraluz, esto faino o macho colocándose en lugares elevados e aproveitando a luz enarbolando a súa cola.

2.- Con señais acústicas, os ouveos típicos, e

3) Con señais olfativas. O lobo marca o territorio coas señais olfativas, que son as que máis usa; así vai votando pequenas porcións de orina en árbores e lugares apropiados. Esas señais marcaran a fronteira do seu territorio.

Esta territorialidade marca o cubil e as súas inmediacións

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A súa mala fama:

Non coñezo ningún caso de home que foxe atacado polo lobo, eso sí, contos moitísimos, pero verdades ningunha. O lobo ten un pánico incríble o home, por unha simple razón: é moi intelixente e sabe moi ben que o home é moi superior en intelixencia ( inda que algúns non o demostran...).

Os escritos sobre ataques de lobos ó home son miles pero realmente ningún está documentado suficientemente.

No libro "El lobo" de Jean-Marc Landry de edicións Omega 2004 escribe sobre este punto. Básicamente fai, nos últimos capítulos,  unha historia sobre os mitos e lendas que hai sobre el lobo. A  realidade é que un lobo sano non ataca ó home, o resto é producto da imaxinación...

O lobo, históricamente, sempre foi perseguido e maltratado, tamén se fixo desaparecer de zonas enteiras, tanto de EEUU como en Europa.

Hoxe, parece que hai outra política, veremos ata onde chega... O lobo sigue ameazado en todo o mundo.

-----------------------------------------------------------------------

Opinión de Carlos Vales.

(Carlos Vales e biólogo e profesor de Cencias Naturais nun IES da Coruña, e autor do libro "O Lobo, a extinción de especies e outros ensaios sobre a conservación". Edicicións Laiovento  1993)

As cualidades sanguinarias atribuidas o lobo ou algunhas cualidades sobrenaturais como a de poñer os pelos de punta ( así o dí Anxel Fole...   aconteceume a min mesmo, unha noite chuviñosa na corga dos chandeiros, cando volvía de Cabude.. vin alumar  diante de mín os ollos dos lobos, e foi como si me cravasen alambres na testa...).

Mención aparte dice Carlos Vales, merece esa pretendida cualidade, realmente cuasi máxica, dos lobos para traballar ás súas victimas, o chamado instinto que revelaría unha intelixencia á que só sería axeitado  o calificativo de sobrenatural. e que descrebe con convición Rodriguez Fer na súa analise da obra  do escritor de Montaña, Anxel Fole ..(os lobos) realizan un estudo sicolóxico da vítima, xa que tratan de derrubar a súa resistencia sen utilizar a violencia. Primeiro acompañan-na, despois, póñense diante, logo zorregan-lle na pernas co rabo; máis tarde conseguen que caía ou que o terror lle faga perder o sentido; nese momento atácan-na ou devoran-na...

Que estas lendas formen parte da nosa cultura viva, cando o lobo é un componente da nosa realidade, non debe de estrañar-nos...que estas lendas sexan non só narradas, senón creidas por Anxel Fole, que fala a mediados do século, que procede das terras altas, de cumios lonxanos, " a media legoa de aquí comeza a terra brava dos lobos e as aguías", di nun momento-, é máis que comprensíbel. Pero cando Rguez. Fer dí que "calquer obra que estude o comportamento dos lobos coincide coa testemuña foleana", e iso en 1985, decatámonos que no que a lobos se refire estamos na edade media.

Para botar a abaixo o anterior, basta recurrir a xente que viviu cos lobos o outros literatos que se achegaron a vivir con eles, ni siquer con especialistas. Así , conta Carlos Vales algunhas anécdotas como a de R. Grande del Brío, que acontece en Zamora, onde na ladeira dun monte de Serra da Culebra despois de ser morto a tiros un lobo macho, a súa compañeira permaneceu toda a noite no lugar oubeando queixosamente...ou a de Salamanca onde foi morta unha loba e o seu pelexo exposto no interior dun alpendre, e pola noite o macho que formaba parella coa loba entrou no recinto, fuxindo co pelexo...

Sigue decindo Carlos Vales...que non se trata de que o lobo sexa máis ou menos bon, e máis ou menos intelixente, para xustificar a súa protección. O lobo...é un ser vivo, interesa conserva-lo.

O lobo...cumple unha función básica nos ecosistemas... o lobo ten que vivir no futuro...é fundamental. Frente a prexuízos e valoracións morais, compre resaltar que o importante non é a vida do lobo, nen os seus efectos, senón repostar á pregunta de se interesa ou non conservar a especie, se interesa, haberá que tomar medidas que garanticen, incluída a compensación aos inicialmente perxudicados pola medida, que non teñen porque financiar dos seus petos unha conservación que a toda a sociedade interesa. O problema é que ao home -á sociedade humana e o seu futuro-lle interesa que nen o lobo nen outras especies se extingan. O problema é que o lobo siga formando parte non só da nosa cultura, senón da paisaxe viva que constituen os montes e serras galegas...

- Ata aquí un pequeno trozo do libro de Carlos Vales que suscribo plenamente -

---0---

Libro "Viaje por los montes y chimeneas de Galicia" de José María Castroviejo y Alvaro Cunqueiro.

Capítulo: Gacetilla final del lobo que dice el cazador  al amor de la lumbre.

(O libro está escrito en castelán)

O libro citado, está publicado pola Voz de Galicia no ano 2000 é de lectura fácil e que engancha fácilmente sobre todo os cazadores que é do que vai o libro. Pero é un libro entrañable.

No capítulo sobre o lobo trae varias historias, contadas a carón do lume, algunhas de medo pero en xeral con final sempre feliz.

Todas transcurren  en Galicia, polo Courel, Lalín, Dozón, etc.

A primeira fala sobre o bafo do lobo e como Pepe do Quello pasouno moi mal cando o seguiron varios lobos. O final non pasou nada, salvo que có medo parece que dende aquela blanqueoulle o pelo...

Logo conta o caso dun médico de Lalín, D. Gumersindo Goyanes, que andaba pola zona e que varios lobos chegaron a familiarizarle con el, sempre iban por diante do cabalo xogando e enredando.

Tamén conta o caso dun mestre de Rodeiro, Manuel Silvela Fernández, que se desplazaba pola zona de noite e que sempre un lobo lle facía compañía incluso tornando os cans da zona e incluso nunha ocasión na que se quedou dormido, o despertar,  o lobo estaba quieto descansando non moi lonxe.

O capítulo remata coa consideración de que destes sucesos, realmente certos, haberá que revisar moitos conceptos humans sobre o lobo, inda que hai que recoñecer, que as veces devoran as xentes...

O de devorar as xentes, seguro que tiña que ver coas epidemias e unha vez que os cadáveres se deixaban no monte, por suposto que a carroña si que a come, o resto son teorías falsas e que moitas veces sirvían de coartada para cubrir crímenes...

E responde outro o anterior: "En casos de moita fame tamén os náufragos se comen uns os outros ¡E inda se sortean!. engade un vello, mirando bondadosamente cós seus montañeses ollos azuis...

Fotografía de Antonio Vázquez. Fotógrafo da natureza Asturiana. Sensacional.

O final esta é a imaxen que mellor vai o texto...

------0------

Outra cousa son os cans-cimarróns. Estos sí son peligrosos.

Lembro fai anos en San Ciprián en Ourense os problemas con estos cans, que moitos achacaban os lobos.

Seguro ( eso se dixo)  que eran cans que soltou a Policía portuguesa, na revolución dos claveis. A famosa Pide...

 

-------------------------------------------------------------

Para ampliar estos datos sobre  lobo convén leer un traballo sobre o Mito do Lobo. Hai un texto titulado " O mito que fascina: do lobo o lobishome"  que foi presentado nas segundas xornada de Literatura Oral en Lugo en agosto do 2009. Este traballo está neste link e realmente é interesante.

Recollo deste traballo un par de temas que copio literalmente, dende o meu punto de vista son tamén terribles e demostran ben as claras o que se pensaba do lobo fai anos:

 

...O lobo, animal imperfecto


O lobo é imperfecto. Despois de crealo, Deus aborreceuse moito con el pois sempre estaba comendo e acababa co resto dos animais. Para remedialo primeiro púxolle unha choca, e coa choca chocando, todas as vítimas liscaban a tempo; o lobo morría coa fame. Entón Deus decidiu quitarlle a choca pero chantoulle un forquito no lombo que llo abaixou, caéronlle os cadrís e agora anda coa esa coxeira que o fai parente do Demo Coxo, do tardo, do coxo da Compaña e de tantas outras criaturas demoníacas.

O nacemento dos lobos


Hai un relato recollido polo Equipo Chaira en Labrada, concello de Abadín, que di que os lobos naceron dunha maldición de dous humanos malvados. Sucedeu cando Xesús Cristo e San Pedro andaban polo mundo (tempo primixenio, fundacional). Chegaron á casa dunha velliña que só tiña unha vaca e un becerro, pediron de comer, e a vella, boa persoa, matou a vaca e a cría para darlles a cea. Trala cea, Xesús Cristo díxolle á mulleriña que tirase os ósos na corte, e que ao día seguinte había ter tantas vacas e becerros como ósos botara nela.
Un matrimonio veciño ao ver o prodixio quixo ter tanta sorte coma aquela muller e convidaron a San Pedro e a Xesús Cristo a comer na súa casa. Mais, por aforrar, en vez de carne boa, déronlles aos hóspedes carne de can. Foi botarlle o dente e dixo Xesús Cristo:
—Detente, Pedro, que es perro;
que ella se vuelva loba y el lobo.
E así foi...

 

Este traballo está neste link e realmente é interesante.

 

-------------------------------------------------------------

A loba que seica amamantou a Rómulo e Remo que logo fundarían Roma según a lenda...

Por último para rematar estos datos sobre  lobo convén decir algo sobre o "mito do lobo"; partindo de que o tratamento do lobo nas distintas culturas foi desigual. Os romanos por exemplo, o igual que os exipcios. o lobo é o signo do valor e así honraron a loba como a mai adoptiva da patria. Aparecía nos estandartes xunto a aguia.

A partires da edade Media o lobo foi adquirindo rasgos cada vez máis negativos, as fábulas e contos sempre o poñen como malvado, así o conto de caperucita ou os tres cerditos.

Tótem indio.

Soio os pobo indios de América, o tiñan moi claro, e o  lobo se lle atribuen virtudes e defectos como a astucia, a nobleza e o engano  e aparecen en tótems (animais ou plantas que eles consideraban sagrados e os que se toman como emblemas protectores da tribo)   como símbolos de sabiduría e de valentía.

Vamos que temos de todo...

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

Video "Mi sueño hecho realidad"

O video, moi emotivo, mostra un sono cumplido o de integrarse nunha manada de lobos. Ese era o sono de  Alberto López, un home de 51 anos que leva en silla de rodas dende que naceu

O video está sacado do blog de Forestman.

Sair.

 

 

 

 

 

 

Os lobos en Galicia:

Evolución dos datos e estudios sobre o lobo en Galicia.

Os lobos son os amos do bosque de Galicia.

Anos 1998-2014

Diversos autores distinguen tres áreas en Galicia:

Coruña - Pontevedra: onde fai dez anos existían algúns lobos xa carroñeiros, hoxe non creo exista ningún.

O norte de Lugo: onde quedan algunhos cabalos asilvestrados, que poden axudar a vivir a algunhos lobos na zona, de tódolos xeitos nestas poblacións  quedan moi poucos debido precisamente os propietarios dos cabalos, comunícase coa área asturiana e pode quedar algún.

Por último os Ancares , Courel, Manzaneda, Queixa, o Invernadeiro, etc. Eiquí inda quedan algunhos. Descoñezo o número xa que a Xunta non facilita moitos datos. Eu penso que pasan olímpicamente do tema, o seu son outras cousas que dan máis cartos e máis votos. (2002).

En Ourense hai un índice alto de lobos, na zona de Manzaneda, Chandrexa, Vilariño, Laza e Vilar de Barrio. Logo hai un índice de tipo medio nas zonas de Avión, Beariz e toda a parte oriental da provincia de Ourense.

Calcúlase sobre 100 parellas actualmente en Galicia. ( Penso que son moitas...).

 

Ano 2000

Según datos do día 13-10-2000 en Galicia hai actualmente 700 lobos. Neste dato coinciden os grupos ecoloxistas como Erva de Vigo e Adega.

Eu teño as miñas dúbidas.

Ano 2005

Última hora: 01/01/2005

En Galicia hai entre 420-620 lobos. Ver como baixou esto...

En total sobre 68 manadas.

En fin, sexamos optimistas...

Datos do 2005:

Fálase efectivamente dunha población de 500 exemplares.

O lobo habita as catro provincias galegas, así:

Na Coruña: no Barbanza e no macizo do noroeste colindando con Lugo.

En Lugo: nos Ancares e comarcas próximas así como en zonas altas de Muras, Viveiro, O Vicedo e Coba da Serpe.

En Pontevedra: no Deza.

En Ourense: en paraxes de Valdeorras e nos macizos que lindan con Zamora e Portugal.

-----------------------------------------------------------------

Outro dato interesante, sobre os destrozos do lobo:

A Xunta pagou 39.000 € no ano 2004 polos destrozos causados polos lobos. Estes pagos fixéronse a 166 campesiños.

Esta é a estadística:

Lugo: 59 casos.

A Coruña: 50

Pontevedra: 37

Ourense: 20

No ano 2005, que inda non rematou, xa que estos son datos de novembro do 2005:

Resolveronse 30 expedientes por un importe de 5.940 € e quedan 60 casos.

DATOS DO 2004.

(Luís Llaneza. Revista Quercus. Artigo sobre o Lobo en Galicia. Maio 2006)

Os puntos negros son manadas localizadas en Galicia. Grupos seguros.

Os puntos de gris son grupos probables.

Estase a falar de 66 grupos ou manadas distribuidos A Coruña (12), Lugo (21), Ourense (20) e Pontevedra (13).

Ano 2007-2008

Fálase do mismo sobre 400-600 lobos en Galicia repartidos en 60-80 manadas.

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si é posible non. Indemnizacións sí xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 162 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

2010-2013

Actualmente estase a facer recontos e os resultados parece saldrán no 2014.

Os expertos calculan que en Galicia hai entre 400-600 lobos.

Noticia da Axencia EFE do día 02/02/2014. Santiago

 

Los ganaderos son los que más quejas presentan por la presencia del lobo, uno de los mayores depredadores, en pastos gallegos. En 2013 atacó 1.227 reses entre caballos (160), ovejas (687), cabras (101) y vacas (279), pero hay coincidencia en que el daño causado se mueve dentro de lo razonable.

Las 'víctimas', según los datos facilitados por el departamento de Medio Ambiente de la Xunta a Efe, son 226 menos que un año antes, cuando el dato que se obtuvo fue de 1.453, mientras que en 2011, el cómputo es de 1.430 y 2010 aporta la cifra mayor, con 1.733 cabezas.

El número de avisos es de 579 en 2013 -algunos de los de mayor trascendencia fueron en Ordes (A Coruña) y Maceda (Ourense)-; 645 en 2012, 638 en 2011 y 691 en 2010.

En 2013 se acometieron los trabajos de campo para el censado de las poblaciones de lobo en A Coruña y Pontevedra, que se completarán en 2014 con Ourense y Lugo, como parte de un recuento exhaustivo de ejemplares que algunos expertos consultados cifran entre 400 y 500.

Sigue a noticia que firma Xabier Barrios. Interesados ver este link.

2018-2019

Os expertos calculan que en Galicia hai sobre 2,5 lobos cada 100 km2, o que leva a uns 739 lobos. Seica entre 16% e un 25% no están en manadas.

En Ourense hai 32 manadas. En Galicia 90 no ano 2021.

Ver este link que é de onde saquei os datos.

Estos son os datos das manadas actualmente en Galicia

Febreiro 2021.

 

Salir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Indemnizacións:

Antonio Vázquez. Fauna salvaxe de Asturias. Sensacional libro.

Outro dato interesante, sobre os destrozos do lobo:

A Xunta pagou 40.000 € no ano 2004 polos destrozos causados polos lobos. Estes pagos fixéronse a 166 campesiños.

Esta é a estadística:

Lugo: 59 casos.

A Coruña: 50

Pontevedra: 37

Ourense: 20

No ano 2005, 178 casos con pagos por valor de 28.178 €.

No 2007 déronse 79.104 € de indemnizacións.

Este é o resume publicado pola Xunta o día 15/01/2008:

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 166 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

 

Salir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Folclore do lobo:

Sobre o lobo hai moito escrito e hai auténticos coñecedores de esta especie. O lector desta páxina www remite a bibliografía.

Soio decir , copiado do libro Atlas dos vertebrados de Galicia " que a figura do lobo está intimamente ligada o folclore galego e á vida dos paisanos, cos que coexistiu, xunguido moi estreitamente o longo de séculos, dándose unha aversión ancestral cara ó cánido. Todo esto ven motivado por un poboamento moi disperso do home en Galicia, o que fixo que interrelacionara multitude de veces co lobo, xérandose unha incompatibilidade ecolóxica".

Hai moito, moitísimo escrito sobre o lobo, desde Risco a Anxel Fole, pasando por Cela e outros.

Hai moitos libros sobre recopilacións de historias dos lobos, cito unha da colección mitos e tradicións, un libro de Xosé Ramón Mariño Ferro "Lobos, lobas e lobishomes" un dos moitos. Leer unha das súas historias.

Moi interesante o traballo "O lobo na cultura popular galega" que aparece na galipedia. Merece a pena facer esa lectura.

Eu tamén teño unha historia sobre o lobo, pero unha historia que eu vivín, un momento de apuro na miña vida na natureza, cando vou de pesca, un mal momento, ou un bon momento, depende cando se conte. Leer a miña historia cun lobo.

Moitos pobos que fan referencia os lobos: lobelle, Lobeira, Castro de Lobo, Lobomorto, Lobezán , Loboso, e un largo etc. Ver a toponimia no nome do lobo en galego, nesta ficha.

Lobishomes

Houbo varios lobishomes en Galicia como José Pirés en 1935 na bisvarra de O Bolo en Ourense, Manuel Blanco Romasanta, o lobishome de Allariz 1854, etc.

Manuel Blanco Romasanta (Allariz 1809-1854)

 Decir que na cultura popular o lobishome (sacaúntos)  nacen nos matrimonios que teñen sete ou nove fillos e ningún é femia, o derradeiro será marcado por este estigma de fada converténdose en lobishome que é un home lobo xa que fuxe o monte e terá que vivir neste monte ata sete anos, sin poder ser ferido nin capturado.

Ver unha ampliación e outras referencias neste link.

Saír.

------

No ano 2007 estase a promover en Corbelle, en Bande (Ourense), unha festa etnográfica para reivindicar a protección dos Foxos do lobo. Para a festa seica se fixo un trítico onde se explica o que é un foxo dun lobo, que se explica nesta ficha noutro lugar.

Foxo de cabrita na provincia de Ourense. Fotografía de David Pérez, un arqueólogo que é un dos promotores desta festa en Ourense.

Parece ser que o que se vai facer é escenificar unha auténtica batida do lobo, como se facía na época medieval. Na batida irán todos. unh veciño de cada casa, o cura, homes a cabalo, cans, etc. Algúns levarán un pau largo para identificar o lugar onde van (este pau chámase taloira...); outros latas para facer ruido. En fin toda una festa...

Na fotografía de Daniel Gálvez, Voz de Galicia do 16/09/2007 vese un conxunto de veciños nesta festa que seica foi un éxito.

Personalmente a festa paréceme sensacional e felicito a xente que promove estas festas totalmente etnográficas e  que non van en contra do lobo nin pretende desfacerse do mismo. Está ben conservar estas costumes e que non se perdan. Outra cousa é tirar tiros...

--------------------------------------------------------------

No esquezamos que o lobo tuvo en tempos categoría de Deus en moitas das culturas europeas.

Así en Galicia foi venerada a Raíña Loba.

Na edade media o lobo tiña condicións máxicas.

-------------------------------------------------------------------

É curiosa a lenda da loba branca, como loba Raíña no Caurel. Vela neste link.

-------------------------------------------------------------------

A revista Lethes (Cadernos culturais do Limia) , inverno 2006-2007 trae un artigo sobre os foxos e o lobo "O home lobo. A eterna loita", que firma David Pérez López moi interesante.

------------------------------------------------------------------

O lobo aparece en moitas cantigas así por exemplo:

  • Miña nai habilidosa/ mandoume d'ir coas ovellas/ o lobo levoume catro/ eiquí lle traio as orellas.

 

  • Miña sogra morreu onte/ Diola leva ó ceo dos lobos/ deixoume unha manta vella/ toda chea de piollos.

 

  • Nesta terra de Lobeira/ andan os lobos por ela;/ vámonos de eiquí, meus ollos/ meus ollos, vámonos dela.

 

  • Traballo che ha de custar/ pra me atrapares a min:/ quíxome comer o lobo/ i-eu máis ca ile corrín.

---------------------------------------------------------------

 

Salir.

 

 

 

 

 

 

 

 

A súa pisada e os excrementos:

Entre as súas pegadas son moi importantes as pisadas e os excrementos. Por suposto tamén os restos que vai deixando de comida, o cubil, etc.

Esta é a forma da pisada dianteira, a traseira é parecida..

Normalmente é máis grande a dianteira sobre  11,5 cms x 8 cms. , a traseira é máis pequena 10 x 7. As uñas normalmente ata 1 cm.

 

 

 

 

Nestas fotografías tomadas do libro "El rastro del lobo" de Ignasi G. Castellvi vese na primeira a pezuña dun lobo, na segunda vese o rastro e tamén na terceira.. Neste caso é a para dianteira.

Ollo non é doado distinguilas das dun can normal. En principio, as dos lobos,  son moi grandes,  sobre 11 cms. ou así. A almohadilla é moito máis grande que a dun can normal. As uñas tamén aparecen máis marcadas e en moitas do can non aparecen as uñas. As do lobo son máis regulares, o can non vai tan recto, pérdese un pouco. A pisada do can por término medio é a mitade.

A pisada do zorro é moita máis pequena (5 cms x 4 cms).

No libro citado analizanse as pegadas na carreira, o galope e en salto. Por si alguén lle interesa. tamén según sexan de lobezno, de lobato ou adulto.

De tódolos xeitos depende si vai ó trote (vense casi en linea recta, hai sobre un metro de separación), ou a galope (de dúas en dúas, máis pequenas as traseiras).

A imaxen está copiada dos Cuadernos de Campo  do Dr. Félix Rodriguez de la Fuente, concretamente do Caderno dedicado O lobo. Vai mais recto. Os cans van mais o seu aire...

O lobo pode andar nunha noita ata 60 Km. sin cansarse. Pode alcanzar ata 50 Km/h e dar saltos ata de 5 metros.

Repito,  é dificil distinguila da de un can.

Tamén os seus excrementos nos poden situar o lobo: son de coloración variable, por suposto dependendo da alimentación, pero predominan os tonos oscuros. Normalmente as cagarrutas están nos altos.

Sobre este tema da localización das cagarrutas dos lobos hai un estudio a fondo publicado por Isabel Barja, estudio que se pode ver neste link., e onde proba que os lobos non deixan as cagarrutas por azar, utilizando lugares onde preferentemente se xuntan varios camiños e zonas laterais apropiadas onde se vexa mellor. Realmente moi curioso o traballo. neste link.

 

Hai un link moi interesante Huellas del lobo. con moi boas fotografías, merece a pena.

Nestas fotografías tendes unhas cantas dos excrementos de lobos que trae e analiza o libro que aparece abaixo. Evidentemente depende do comido: así aparecen pelos de corzo, de xabarín de ovella, coello, etc.

Tamén no libro El Rastro del lobo de Ignasi G.Castellvi se fan estudios dos excrementos tanto no aspecto do tamaño, como do olor, color e contido e forma.

-----------------------------------------------

A disposición dos excrementos:

Resulta importantísimo os estudios que hai actualmente sobre as unidades espaciales de cada familia de lobos, no dibuxo de Mauricio Antón aparecen tres destas unidades, onde distingue o Fogar o dominio vital, e o territorio según se vai saíndo do fogar o dominio vital e deste o territorio o rango de tolerancia dos lobos vai sendo menor pero resulta importante sabelo.

Neste dibuxo vese a ubicación en espiral das deposicións, según Grande del Brio, con tendencia a aumentar a distancia entre elas e a disminuir a súa densidade a medida que se van distanciando do fogar, o cal é lóxico.

Estos datos son moi interesantes para os que nos movemos polo monte.

En todo caso é unha curiosidade.

Os dous dibuxos están sacados do libro "El rastro del lobo" de Ignasi G. Castellvi onde se analizan tamén outras pegadas interesantes. 

Salir.

 

 

 

 

 

 

As batidas do lobo en Galicia:

O lobo en Galicia sempre o pasou mal. As batidas do lobo sempre foron unha festa comunitaria e veciñal, dende a Edade Media,  que unía os pobos dos contornos. ¡¡ Pobre lobo !!.

"Un método por exemplo, que se usaba moito, era deixar un animal enfermo dentro dun foxo e o acudir o lobo caía; o verse atrapado o lobo pasáballe a fame e era frecuente ver ó rixelo e o lobo xuntos e temblando" , así contáse nun  libro como era algunha batida. Dende logo a mín paréceme lóxico que o lobo lle pasara a fame e se pusera a temblar... eu faría o mismo si caera nun foxo onde non podo saír e tuvera conmigo unha galiña...

Sigue decindo o autor que "o lobo tamén se puña estricnina metida en carne que se arrastraba por varios sitios e logo atándoa a unha pedra para que non a anduvera arrastrando ou levándoa fora de control dos que colocaban a estricnina..."

Outro método era o cepo.

En fin hoxe non estamos moi lexos destas salvaxadas, de feito o lobo sigue sendo UN TROFEO INCRÍBLE DE CAZA EN GALICIA.

No dibuxo de Elias Domínguez sacado do seu libro "Camba, un pobo, unha xente , unha historia" , vese un cercado típico da zona, para atrapar os lobos. Explica Elias Dominguez que o lobo e as artes para atrapalo deu lugar na zona de Camba e noutras algúns topónimos como  "O Foxo do lobo" en San Corme de Montederramo, subindo a Serra; "O burato do lobo" e a "Trapa do lobo" en Cascarballo, etc.

Foxo de "cabrita" na provincia de Ourense. Fotografía de David Pérez.

Na provincia de Ourense hai moitos foxos, sobre todo polas zonas da Gudiña e tamén na zona de Bande.

Os foxos poden ser de cinco tipos distintos: simples, de cabrita, de converxencia ou de doble converxencia, e de cruz. Este da figura é de cabrita, que é circular. Dentro púñase unha cabrita e o lobo pica na trampa. No de converxencia vese formado por longos murois de pedra que se van estreitando pouco a poco e ladeira abaixo ata chegar o pozo final. As paredes podían ter ata un km. Seica hai un de máis de dous kms. en Arcos de Valdevez en Portugal.

Decir que no foxo o final mátabase o lobo, inda que contan que moitas veces axusticiaban o lobo ?, e logo por suposto o mataban...

Ver máis detalles no apartado seguinte  correspondente o comentario do libro "Os foxos do lobo" de Dávid Pérez López.

-----------------------------------------

No ano 2004 morreron entre 30/50 lobos en Galicia, cazados ou envelenados.

¡Vaia salvaxada!.

Según Luís Llaneza nun artigo publicado en Quercus, Especial Galicia, presenta esta tarta de mortalidade do lobo en Galicia:

A taboa indica que o 64% das mortes de lobos en Galicia son por atropello. (En Galicia morreron, según datos oficiais, 58 lobos por atropello nos últimos tres anos 2000-2003).

A mín chámame moito a atención o 13% de mortes por disparo ilegal...

Ano 2007-2008

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si son necesarias si;  Indemnizacións sí,  xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

Para saber un pouco máis:

Gústame moito este link. Signatus.org.

Toda a información sobre o lobo: http://www.wolf.org

Una sociedad que estudia el lobo a fondo. ASCEL

Unha dirección en Francia, moi cuidada e bonita, merece a pena visitala os que somos amantes dos lobos.

Aquí podes adoptar un lobiño si queres, unha forma de cocienciar a xente.

Tamén este link portugués é moi interesante:

El Grupo lobo. Portugal.

Amigo lobo de Carlos Sanz

Ficha del lobo y detalles. Trofeo caza. Para contrastar.

A Lobagueira.   Un blog interesantísimo e con noticias do lobo en Galicia.

 

Mención aparte:

    El blog de FORESTMAN sensacional. Desta web moi traballada e con moitos datos multimedia teño sacado  videos e moita información.

   Blog Hermano lobo: dedicado a todo lo relacionado con el lobo ibérico. Sensacional.

  O lobo na cultura galega. Vikipedia sobre o lobo.

Unha boa película:

  Entre lobos.  A película, feita no 2010 por Gerardo Olivares,  conta un caso real  que sucede na Serra Morena en Andalucia, onde un neno vive en plena natureza , durante doce anos, completamente so.

Na película vense moitos lobos e a súa personal forma de ser, interactuando co neno.

Quitando algúns sensacionalismos, a película merece a pena vela e ser disfrutada  por todos os que dalgún xeito amamos a natureza.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O ouvear do lobo.

Oir ouvear o lobo pulsar este link e esperar

Lobo ouveando.

O lobo ouvea por distintos motivos: ausencia ou separación da manada, reagrupación, búsqueda de compañeros, quedarse rezagados, cando están moi inquietos, en defensa da madrigueira, o despertar, marcaxe de territorio, defensa dunha presa, etc.

As veces tamén producen ladridos de aviso, ollo a esto. Normalmente fanno cando se senten sorprendidos.

Fotografía José María Fernández Díaz- Formenti.

Este ouveo foi considerado en Galicia anuncio da morte, asociado á bruxería e o demo. Realmente non é nada desto, o lobo ouvea, a maior parte das veces, porque lle peta...O normal é que o home se lle poñan os pelos de punta cando o escoita...

Está de moda oir ouvear o lobo e a verdade que debe resultar impresionante o tema, en plena noite e sin máis cousas...impresionante.

Os interesados poñerse en contacto con:

 

O grupo ecoloxista CICONIA Tlfno: 980 620 473 e - mail : ciconia@eims.net organiza salidas pola Serra da Culebra, en Zamora, para ver o lobo e coñecer o seu habitat, estas excursións están complementadas con cursiños sobre a especie. Chama, merece a pena...non se aprecia o que non se coñece. Faite amigo do lobo...merece a pena.

 

Saír.

 

 

 

 

 

 

.........

Última hora Galicia.

Cousas dos lobos en Galicia recollidas dende o ano 2000 na prensa galega.

A Voz de Galicia do día 13-10-2000 dedícalle unha páxina completa. Baixo o tituo O LOBO ASOMA OS COLMILLOS.

Os feitos é que se están a declarar moitos ataques atribuidos a lobos:

  • Curtis: dous potros foron atacados.

  • Lugo : duas reses en Outeiro.

  • Fisterra: En Duio varias explotacións gandeiras.

  • Vimianzo: Cabalos de monte Faro.

O certo é que os afectados piden axudas, cousa que me parece ben e ademais que se den as axudas, en tódalas comunidades se dan excepto en Galicia, onde a Consellería de Medio Ambiente non se entera. As axudas teñen que ser rápidas e xustas, penso que é xusto que todos fagamos unha contribución a que esta especie non morra, polo tanto dende este punto de vista son claros estos pagos.

O que estou vendo é unha salvaxada é : o veneno, as trampas, os tiros ilegais, as batidas autorizadas, o feito de que sexa un trofeo de caza e outras animaladas...O lobo, sempre o direi, é un animal noble e que mata para vivir. O lobo ten dereito a vivir nos montes galegos, SEMPRE VIVIU, É A SÚA CASA, E NINGUÉN TEN DIREITO A BOTALO DELA...

O lobo. Un mamífero que debéramos conservar.

Hai que investigar. Anda moito can cimarrón solto. Os cans vanse o monte e teñen que comer... Hai que analizar as dentelladas e as pegadas...

A Xunta está disposta a pagar os posibles desperfectos que poda causar o lobo... (01-01-2005).

Unha boa medida, sempre que leve consigo a conservación deste mamífero marabilloso...

A Xunta (P.P.)  tamén está autorizando batidas, realmente que pouco lle importa a nosa natureza:

"DESPREZO NA CONSERVACIÓN DA BIODIVERSIDADE

A Xunta extermina o lobo en plena época de cría[20/06/2005 13:18] O lobo (Canis lupus signatus) é unha das últimas xoias superviventes da nosa fauna autóctona, que está sendo exterminada en plena época de cría, coa autorización da Consellería de Medio Ambiente da Xunta de Galicia.

Exemplo disto é o lobo abatido o domingo 8 de maio de 2005 no TECOR de Muras, na Parroquia do Burgo, provincia de Lugo, durante unha batida autorizada, atendendo a uns danos puntuais que non poden servir de xustificación para vulnerar a Lei de Caza de Galicia que dí "...con carácter xeral prohíbese o exercico da caza en época de celo, reproducción ou crianza..."

Guerrilleir@s das Fragas-FEG, solicitou a través dun escrito a declaración do lobo como especie protexida, a compensación económica para os afectados por esta especie e o aumento de servicios de vixiancia antifurtismo.


O feito de que se poidan ver lobos, onde hai décadas non se notaba a súa presencia non é en absouto unha proba do aumento do número destes animais, senón síntoma da degradación dos seus territorios habituais (parques eólicos, repoboacións forestais, roturacións..) e unha clara mostra das dificultades que atopan para sobrevivir. Nos últimos anos houbo dous feitos que afectaron relevantemente á alimentación do lobo: a clausura dos vertedoiros incontrolados e a prohibición do abandono do gando morto no monte dende a crise das vacas tolas.

Non esquezamos que o lobo de ningún xeito é unha ameaza para o home, do que o afasta o temor ancestral que senten de nós os animais salvaxes. Non se coñece nos últimos 25 anos nin un só ataque comprobado a seres humanos. ¿Cántos cáns neste periodo de tempo mataron ou roeron a persoas?. ¿Cántos cabalos ou bestas déron couces? ¿Cántas avellas, avispas ou mosquitos picaron e chegaron a matar? ¿Cántos humanos asasinaron a outros humanos?

GUERRILLEIR@S DAS FRAGAS-FEG"

 

O lobo habita en Galicia, no ano 2005:

O lobo habita as catro provincias galegas, así:

Na Coruña: no Barbanza e no macizo do noroeste colindando con Lugo.

En Lugo: nos Ancares e comarcas próximas así como en zonas altas de Muras, Viveiro, O Vicedo e Coba da Serpe.

En Pontevedra: no Deza.

En Ourense: en paraxes de Valdeorras e nos macizos que lindan con Zamora e Portugal.

Noticias do día 30/11/2005

----------------------------------------------------

O lobo está sendo noticia en Galicia, todo o de medio ambiente está sendo noticia co cambio de goberno.

Polo menos fálanse das cousas e hai proxectos.

Os datos oficiais é que hai 80 camadas con 600 exemplares aproximadamente.

Vaise a unha política que manter o lobo e pagar máis si fai falta.

O ano 2003 31.286 €, o 2004 levou 70.000 €, este ano estarán presupuestados o doble 150.000 € para paliar os danos feitos por lobos.

Ata agora víñase pagando entre 60/70 € por animal morto.

O lobo de tódolos xeitos sigará a cazarse en Galicia, sobre 30/50 lobos se cazaron o ano pasado; pero a novedade é que se fará en lugares apropiados non en todo o territorio.

Os lobos o parecer habitan nos Ancares, Caurel, Trevinca, Xurés, Xistral e Barbanza.

Esperemos acontecementos.

XULIO DO 2006: A LEI DO LOBO EN GALICIA

Por último en xulio do 2006 sae a Lei do lobo en Galicia que intenta frear o declive desta especie na nosa terra. Tamén contentar a cazadores e ganadeiros. Ver un comentario sobre a lei.

 

Ano 2007-2008

Fálase do mismo sobre 400-600 lobos en Galicia repartidos en 60-80 manadas.

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si é posible non.

 Indemnizacións sí xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

De feito están previstas no ano 2008 100.000€ para estas indemnizacións.

Esta é a estadística:

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 162 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

 

Sair

 

 

 

 

 

 

 

 

Outros estudios sobre o lobo.

Outros estudios sobre o lobo (03-12-2000).

 

Sair

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Accidentes en Zamora:

Na fotografía (sacada da revista Quercus do mes de Febreiro) un lobo morto na autovía Benavente-Rías Baixas. A verdade é que o tramo de Benavente a Requejo  é un auténtico desastre para as personas, xa van varios mortos e tamén varios mamíferos que perden a vida: xabaríns, corzos, lobos e incluso unha vaca. Esto demostra varias cousas, unha, que os pasos feitos para a fauna non cumplen a súa misión e dous, que o vallado é un desastre e debera correxirse. Seica o Ministerio de Fomento prometeu doble vallado na zona, pero de momento nada.

En algúns paises está medida a influencia da rede viaria na mortandaz de lobos e trátase de números moi elevados.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

Máis cousas:

Fotografía de J.F. Mingorance. Revista Biológica Abril 2001.

¿Sabias que...?.

O lobo pode responder a ouveos simulados...pois sí.

Utiliza os excrementos para marcar o seu territorio... o normal é que os deposite en cruces de camiños e cortalumes, lugares onde sexa doado dar con eles.

Resulta moi, moi dificil observalo xa que ten moita, moitísima habilidade para pasar desapercibido en calquera medio, dou fe.

O lobo é un excabador sensacional, sobre todo a loba que é a que fai  o cubil.

O lobo pode camiñar o paso, pode ir a carreira, a trote ou a galope. O paso lobeiro que é famoso correspóndese cunha velocidade de 13 Km./h.

O olor dos excrementos faise moito máis grande si se contemplar arañazós no chan.

O feito de orinar a través do levantamento da pata é un comportamento de marcaxe considerado visual e oloroso. Estes feitos soio os pode facer o lobo dominante, inda que tamén o pode facer a femia dominante ou alfa.

os lobos prefiren a hora de comer as presas salvaxes, polo menos na provincia de Ourense. Os corzos son a súa alimentación favorita.

------------------------------------

Hai unha cousa curiosa sobre lobo e a súa caza: non caza nos terrenos onde cria. Respeta uns cantos kms.

Este feito aparece escrito no libro "Tras la senda del lobo" de Ramón Grande del Brío, un dato moi curioso e contrastado.

"O lobo onde pare e ten as crías non ataca os animais domésticos, por aqueles arredores. Según Ramón Grande e Manolín (Manuel Gallego), dous expertos en lobos, o lobo con esta actitude quere enganar e desorientar os pastores e ganadeiros, polo menos é o que intenta. O lobo é moi intelixente."

---------------------------------

 

O grupo ecoloxista CICONIA Tlfno: 980 620 473 e - mail : ciconia@eims.net organiza salidas pola Serra da Culebra, en Zamora, para ver o lobo e coñecer o seu habitat, estas excursións están complementadas con cursiños sobre a especie. Chama, merece a pena...non se aprecia o que non se coñece. Faite amigo do lobo...merece a pena.

 

------------------------------------------

Sabias que o conto da Caperucita e o lobo foi e sigue sendo unha barbaridade que marcou a nosa xeneración....¡vaia animalada!

Mira este link onde unha nena explica a salvaxada que representa ese conto.

O novo conto de caperucita e o lobo.

 

Gústame moito este link. Signatus.org.

 

----------------------------------------------------

Algunhas partes do lobo tiñan en tempos virtudes específicas, así a médula era esencial para  devolver a razón as mulleres infieis. A verga do lobo era considerada afrodisíaca. O ollo dereito seica tiña a postestade de quitar a febre e ademais sorbido xusto na morte do lobo garantizaba unha vista excelentel. O figado seco e mezclado con viño seica calmaba a tos e curaba as doenzas hepáticas.

Tamén que todo animal que fora mordido polo lobo, volvíase invulnerable. Si esto se aplica o home daría lugar a lenda do home lobo...

Cousas curiosas...

Nota1: moita información está sacada do libro "El lobo" de Jean-Marc Landry. Ediciones Omega 2004.

Nota2: outra información básica está sacada deste cuaderno que é toda unha xoia.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

Cuadernos de campo, de Félix Rodríguez de la Fuente:

Unha xoia.

Igual que a súa vida para a miña xeneración.

Este é o meu pequeno homenaxe.

Félix Rodríguez de la Fuente foi para miña xeneración unha persoa a que lle debemos moito. Os seus Cuadernos de campo, son unha autentica xoia,  inda hoxe.

Deste Cuaderno saquei información moi valiosa, procurando sempre respetar o autor (O Cuaderno está cheo de datos con dibuxos de todo tipo que por suposto non están reproducidos nesta ficha...)

Dende esta páxina, estés onde estés, quero decirlle ¡moitas grazas Félix, en nome da natureza!.

Realmente a presentación de "El hombre y la tierra" marcou a miña xeneración nos anos 1970-80. Aquí tendes varios exemplos do que estou a decir:

 

El lobo 1: Los matadores inocentes. 41 m.

 

El lobo 2. El Hombre y la Tierra. Félix.  32 minutos.

 

El lobo 3. El hombre y la tierra. Félix.  30:49 minutos.

 

Los lobos 4. Outro video de 25 minutos.

 

 Los lobos. Outro video de 25 minutos.

 

Outro video sobre os lobos. 17 minutos.

 

Un resumen dos seus videos.

 

Básicamente están foron as mensaxes deste gran home:

"Felix Rodriguez De La Fuente gran naturalista español, que dedicou  a súa vida á divulgación e a defensa da fauna ibérica, e a  reivindicar a conservación dos ecosistemas nunha época difícil polo creciente afán expansionista do home";

Félix Rguez. de la Fuente

Esta era a súa idea básica:

"A ciencia pódenos outorgar os elementos necesarios para salvar á  humanidade, con todo as decisións finais non as toman os científicos, tómanas os políticos".

Oir o discurso completo, merece a pena.

 

Comentario persoal: este discurso non creo que gustara para nada a moitos políticos de aqueles tempos, anos setenta do século pasado,  e de hoxe por suposto. Acerta plenamente e inda hoxe, xaneiro de 2021 son verdades coma templos... É máis,  si os científicos actuais non toman man no que está ocurrir, e sabemos que non a toman xa que non lles deixan e non interesa, o futuro da humanidade sera negro completamente en moi poucos anos...

(Félix Rodríguez de la Fuente)

 

Félix deixounos o 16 de marzo do ano 1980. Para mín e tamén para a natureza deste pais, moi en particular para  os lobos,  foi un día desgraciado.

 Un día para mirar as estrelas e chorar...

Onde estés Félix ¡gracias, moitas gracias, unha e mil veces,  pola túa vida e ó que nos deisaches!.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eu tamén amo os lobos.

Unha barbaridade  sobre os lobos figura na "Guía de Turismo Cinegético en la Provincia de Ourense", supoño que legal, pero non deixa de ser unha barbaridade.

No ano 2004 morreron entre 30/50 lobos en Galicia.

¡Vaia animalada!.

Estou en contra da caza do lobo, e moito menos si hai polo medio trofeos, negocios, etc. Podo admitir a caza do lobo para mellor conservación da especie (control, estudiado previamente,   de nº de lobos por zonas, etc.). Caza polo tanto controlada e científica, sabendo o que se fai... Pero o resto é matar por matar, soio é un trofeo, e eso non ó podo admitir.

Fotografía de Manuel González, sacada da revista "Jara y sedal" de decembro do 2006.

Reproduzco o que dice nesa revista Juan Cano, un lobeiro de pro, vamos, un entendido na caza do lobo. O artígo, xa avanzo, pode ferir os visitantes da miña páxina, a maioría nenos galegos,   pero penso que é básico para entender determinadas cousas. Por outra banda Juan Cano está totalmente a favor de que o lobo se conserve en España e viva nas nosas montañas, como explica no artigo.

Sobre la caza del lobo

 

 

En tributo al lobo.

 

Moi interesante este video sobre "Valle de lobos".

---0---

Otro video interesante es este de

"De lobos y hombres. Sierra de la Culebra"

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O Lobo en Galicia:

Felipe Bárcena.

(Un estudio a fondo sobre o Lobo en Galicia. Felipe Bárcena é un naturalista que leva, que eu sepa, moitos anos estudiando os lobos en Galicia, de feito xa polos anos 70 enviaba os seus datos a Estación Biolóxica de Doñana)

 

1. EL LOBO EN GALICIA Por FELIPE BARCENA

1.1. INTRODUCCION

Galicia es una región densamente poblada y tiene un medio natural severamente transformado. Con 29.434 km2 y casi 2.800.000 habitantes, su densidad media de población (94,6 habitantes/km2) es superior a la media nacional. No obstante, la densidad de población y la presión antropógena disminuyen gradualmente hacia el este de la Comunidad. Así, todos los ayuntamientos de las sierras orientales (Ancares, Caurel), surorientales (Queija, Eje) y del norte de Lugo (Gistral) tienen densidades inferiores a 20 habitantes/km2. En la mayor parte de la Galicia central, la densidad oscila entre 21 y 60 habitantes/km2, mientras que la parte occidental está mucho más densamente poblada, superándose los 300 habitantes/km2 en algunas áreas de las provincias de Pontevedra y La Coruña. Por otra parte, en toda la región la población humana se encuentra muy dispersa; de hecho, Galicia tiene, por término medio, un asentamiento de población/km2 (Torres, 1989), lo que hace difícil encontrar amplios espacios deshabitados.

Más del 46 % de la población gallega se dedica a la agricultura y la ganadería. En 1986, la cabaña ganadera estaba constituida por 1.150.000 cabezas de vacuno, 310.000 de ovino, 85.000 de caprino y 75.000 de caballar (Torres, 1989); de estos últimos, unos 44.000 ejemplares viven en estado salvaje (Bárcena, 1987).

Galicia participa de dos dominios florísticos, el atlántico de la región eurosiberiana y el carpetano-ibérico-leonés de la región mediterránea (Torres, 1989). No obstante, el paisaje está altamente transformado por la acción del hombre, que ha creado un medio heterogéneo y muy compartimentado. El corzo y el jabalí son abundantes en la parte más oriental de la región, ramificándose a medida que avanzamos hacia el oeste. Ambas especies han aumentado considerablemente en los últimos quince años; el corzo se ha incrementado en número, y el jabalí ha ampliado además su distribución. El primero se encuentra en toda Galicia exceptuando el cuadrante suroccidental y el segundo falta sólo de pequeñas áreas del cuadrante noroccidental.

La situación del lobo en Galicia ha sufrido notables variaciones a lo largo del presente siglo. El lobo aumentó en la región a partir de los años cuarenta, al menos en su parte occidental. Tras la Guerra Civil, la especie se estableció en muchas zonas de La Coruña y Pontevedra, donde antes era rara o inexistente. Antes de 1970, el lobo era objeto de sañuda persecución, hasta que la entrada en vigor de la Ley de Caza -que pasaba a considerarlo especie cinegética- supuso un alivio para el cánido, aunque de escasa duración. En 1974, tras la muerte de dos niños en Orense que fue atribuida a una loba, la persecución se recrudeció, y a finales de la década de los setenta, se pudo comprobar una disminución en los macizos orientales y, sobre todo, en el centro de la comunidad (Bárcena, 1979, 1987).

El objeto de este trabajo es dar una visión actualizada de la situación y la problemática del lobo en Galicia. Se estudia la distribución, el tamaño poblacional, la mortalidad causada por el hombre y los daños a la ganadería, para terminar haciendo algunas consideraciones sobre su gestión.

1.2. METODOLOGIA

Parte de la información que se aporta en este capítulo procede de datos obtenidos desde 1974, fecha en la que el autor inició sus estudios sobre la especie; no obstante, la mayoría de los datos se han recogido entre 1987 y 1988. El estudio se ha basado en prospecciones de campo y en entrevistas personales a guardas, cazadores, ganaderos y lugareños. En total, se llevaron a cabo entrevistas personales en 85 ayuntamientos, realizándose prospecciones de campo en 40 de ellos.

Para la estimación del número de lobos, se han individualizado núcleos familiares intentando comprobar la presencia de cachorros. La existencia de parideras, de rastros de lobeznos, la observación directa de cachorros o su captura se han considerado pruebas concluyentes de cría.

La estimación de daños a la ganadería se ha realizado por medio de entrevistas personales, que, en ocasiones, se han acompañado de comprobaciones in situ.

Los datos de mortalidad se han basado en entrevistas personales y en el análisis de los expedientes de batidas autorizadas (1987/88), revisados en las Jefaturas Provinciales del Medio Ambiente Natural de la Xunta de Galicia. Otros datos complementarios han sido recogidos a lo largo de las prospecciones de campo.

1.3. DISTRIBUCION, TAMAÑO DE POBLACION Y EVOLUCION RECIENTE

El lobo se extiende en Galicia por unos 26.500 km2, aproximadamente, el 90 % de la región. Sólo falta permanentemente en algunas zonas litorales del oeste de Pontevedra y, sobre todo, del norte de la provincia de La Coruña (Fig. l). En general, se trata de las áreas más densamente pobladas de Galicia.

El área de distribución que se muestra en la figura 1 incluye las zonas donde se ha constatado la presencia del lobo desde 1984. Hay que considerar, no obstante, que los límites de la distribución pueden variar de año en año, dependiendo fundamentalmente de la presión cinegética; además, en algunas zonas la densidad es muy baja.

En 1988 se han localizado 71 puntos de cría, distribuidos de la siguiente forma: 10 en La Coruña, 8 en Pontevedra, 25 en Lugo y 28 en Orense. Teniendo en cuenta que la cobertura del censo no ha alcanzado la totalidad de la región, se puede estimar que la población real sería un 30-50 % superior. Por tanto, podríamos hablar aproximadamente de unos 100 puntos de cría para toda Galicia.

Considerando que a cada pareja reproductora le corresponde una media de 10 lobos en la época de máxima densidad (en primavera, tras los partos), para mayo de 1988 obtendríamos una cifra aproximada de 1.000 ejemplares. Hay que tener en cuenta que el mínimo poblacional se presenta inmediatamente antes de la época de cría, lo que supondría, en una situación de equilibrio y de bajas constantes a lo largo del año, que el número se reduce a la mitad. Aceptando estas cifras, la densidad media en Galicia oscila entre 3,8 y 1,9 lobos/100 km2, a finales y principios de primavera, respectivamente. En general, las densidades son superiores en las provincias de Lugo y Orense.

Con respecto a la evolución reciente del área de distribución, se advierte una regresión en toda la franja occidental, mientras que en la zona más oriental se observa estabilidad o un ligero incremento.

En la provincia de La Coruña, el lobo desapareció en 1986 de la península de Barbanza y de la zona comprendida entre el curso bajo de los ríos Tambre y Ulla. Asimismo, falta del resto: de las penínsulas de las Rías Bajas. Además, los núcleos existentes en el noroeste de la provincia corren el riesgo de quedar aislados del resto de la población gallega, debido a los escasos efectivos existentes en la zona central de la provincia. Hay que tener en cuenta que, tras desaparecer de las zonas costeras, la especie tiene más dificultades en recolonizarlas. Esta población del noroeste peninsular tiene el interés de ser posiblemente la población europea más próxima al mar.

También se detecta una disminución generalizada en la provincia de Pontevedra. Desde 1984 la especie falta de los Montes de Castrove y Xiabre, y desde 1986, de la península del Morrazo. No obstante, en estas últimas zonas su presencia nunca fue continuada.

Por otra parte, las poblaciones de las provincias de Orense y Lugo se pueden considerar estables. En esta última se aprecia una notable recuperación en las sierra situadas al norte de Terracha (Tierra Llana), de donde había estado ausente entre los años 1981 y 1985 aproximadamente.

En cuanto a la evolución numérica, la población parece haber disminuido de forma notable -quizá, a la mitad- con respecto a la existente en 1974, época en la que el lobo alcanzó, probablemente, su máxima prosperidad en Galicia. No obstante, la problación actual se considera suficiente para el normal desarrollo y supervivencia de la especie.

1.4. MORTALIDAD CAUSADA POR EL HOMBRE

Entre 1987 y 1988 hemos recogido datos de 126 lobos muertos por el hombre. No obstante, la cifra real de lobos abatidos en la región gallega en este período debió de ser sensiblemente superior. De los ejemplares controlados, 36 fueron muertos en La Coruña, 40 en Lugo, 46 en Orense y 4 en Pontevedra. De esta última provincia, se tienen datos de otros 26 ejemplares cazados en 1986.

Entre las causas de mortalidad identificadas, destacan las armas de fuego (Tabla l). Sólo se han conocido 6 casos de lobos envenenados. No obstante, el empleo de veneno es una práctica muy arraigada entre los ganaderos de caballos y vacas de monte, particularmente en la provincia de Pontevedra. 

TABLA 1

CAUSAS DE MORTALIDAD IDENTIFICADAS  

  n TI TR A V
La Coruña 36 97,2 -- -- 2,8
Lugo 37 86,5 8,1 -- 5,4
Orense 38 36,8 44,7 13,2 5,3
Pontevedra 3 66,6 -- -- 33-3
TOTAL 114 72,8 17,5 4,4 5,3
  • n: número de lobos muertos por causa conocida en 1987 y 1988.
  • TI: porcentaje de n muertos a tiros.
  • TR: porcentaje de n muertos en lazos y cepos.
  • A: porcentaje de n atropellados.
  • V: porcentaje de n envenenados.

Casi todos los lobos cazados en las sierras centrales que separan las provincias de La Coruña y Lugo lo han sido en batidas, autorizadas o no.

Con respecto al número de batidas, destaca la provincia de Lugo, con un total de 70 autorizadas entre enero de 1987 y septiembre de 1988; en Orense no se solicitó ninguna en dicho periodo; en La Coruña se autorizaron 6 en 1987 (carecemos de datos de 1988); en Pontevedra sólo se celebró una en 1987, siguiéndose en la actualidad una política de no concesión de batidas por parte de los responsables provinciales.

Hay que destacar también la escasa eficacia real de las batidas. De 76 batidas controladas, sólo en 6 (7,9%) se cazaron lobos (8 ejemplares en total), y en 10 casos más se vieron individuos. En 60 (78,9 %) ni siquiera hubo oportunidad de disparar.

1.5. DAÑOS A LA GANADERIA

En la tabla 2 se muestran los daños a la ganadería conocidos entre enero y octubre de 1988. Debido a que no se ha cubierto la totalidad del territorio (aunque sí se han prospectado los ayuntamientos que más daños padecieron) ni todo el período anual, las cifras que ofrecernos deben considerarse mínimas, estimándose que representan un 80 % del total. Valorando los potros a 10.000-15.000 pesetas, los terneros a 40.000 y el ganado menor a 7.000 pesetas, podemos estimar los daños totales en unos 25 ó 30 millones de pesetas anuales. 

TABLA 2

DAÑOS CONOCIDOS DE LOBO ENTRE ENERO Y OCTUBRE DE 1988  

  Vacuno Equino Ovino Caprino Ov./Capr.
La Coruña 66 90 7 -- 20
Lugo >114 >214 >58 38 152
Orense 19 >5 >105 11 51
Pontevedra 6 >21 28 29 14
TOTAL >205 >330 >198 78 237


Casi todas las bajas producidas a la ganadería caballar y vacuna son potros y terneros. Teniendo en cuenta los datos expuestos, las áreas no prospectadas y la parte del ejercicio no cubierta, calculamos que los daños ocasionados a la ganadería libre afectan aproximadamente a un 1% de su producción.

La mayor concentración de daños se produce en los ayuntamientos con ganadería libre (semisalvajes) de caballos y vacas. Se han delimitado unas áreas de máxima densidad de daños, que corresponden a la zona de Mondoñedo (norte de Lugo), a la Serra da Loba y la Serra da Cova da Serpe (entre La Coruña y Lugo) y a otras áreas situadas entre Pontevedra y Orense (Serra de Candán, Montes do Testeiro, Serra do Suido, etc.) (Fig. l).

No parece existir una relación directa entre la cuantía de los daños y el número de lobos presentes en una determinada zona. Esto se puede deber al mayor control que se ejerce en las áreas donde se producen los mayores daños, así como a los hábitos básicamente carroñeros de una parte importante de la población y a la presencia de caza mayor en una parte de su área de distribución. 

1.6. PROBLEMATICA Y GESTION DEL LOBO EN GALICIA

Como se ha dicho anteriormente, la población lobuna gallega no parece tener problemas que pongan en peligro su supervivencia, aunque los núcleos que se encuentran en el noroeste de La Coruña corren el riesgo de quedar aislados.

Probablemente, el mayor problema del lobo en Galicia es la dependencia que muestran hacia el hombre en lo referente a la alimentación en gran parte de la región. Otros estudios previos han mostrado que dicha dependencia aumenta, en términos generales, en dirección oeste y norte (Valverde, 1971; Bárcena, 1976; Guitián et al., 1979); es decir, es mayor en las áreas más densamente pobladas. Las características ecológicas de los lobos que viven en estas zonas severamente transformadas podrían asemejarse mucho a las descritas por Boitani (1982, 1986) en Italia; por el contrario, los lobos de las áreas más orientales y meridionales se parecerían más a los de la Cordillera Cantábrica, y tendrían unos rasgos ecológicos más próximos a los descritos por Vilá et al. en el último capítulo de este volumen, Probablemente, la emigración rural que se está constatando en ciertas áreas de Galicia y el aumento de las poblaciones de corzo y jabalí podrían permitir en un futuro próximo la «mejora» ecológica del lobo en algunas zonas de la región.

Otro problema que se ha atribuido generalmente al lobo gallego es su hibridación generalizada con perros. Sin embargo, desde 1974, hemos podido examinar unos 250 cadáveres de lobo sin constatar jamás tal tipo de cruzamientos.

En Galicia, el lobo está considerado corno especie cinegética. Hasta 1988 no se había pagado ningún tipo de indemnización por los daños originados por el predador. A partir de 1989 se empezaron a poner al día las indemnízaciones por daños causados en la Reserva Nacional de los Ancares, que probablemente representan menos del 1% de los daños totales de la Comunidad Autónoma. En 1990 hemos tenido noticias de que la Administración Autónoma está empezando a desarrollar una política de indemnizaciones mucho más amplia. Si el pago generalizado de indemnizaciones se consolidara, la gestión del lobo en Galicia experimentaría una mejora radical.

El lobo, debido a sus hábitos predadores, causa graves daños a la cabaña ganadera, lo que, unido a la falta de enemigos naturales y a la alta tasa de natalidad, hace necesario el control de sus poblaciones.

Descartando la utilización de cebos envenenados y trampas, por el peligro que suponen y por su nula selectividad, el único procedimiento para realizar la labor de control es la caza con armas de fuego. La batida es, sin duda, el sistema más recomendable, pues con su utilización se consigue, además de la finalidad principal, una satisfacción psicológica a los ganaderos damnificados. Siempre que la Administración comprobase daños de importancia a la ganadería en una determinada comarca, debería autorizar este tipo de cacerías a la mayor brevedad posible, con el fin de aumentar su eficacia.

En el momento de afrontar una política de indemnizaciones, se plantean dos posibles soluciones: el pago directo por res muerta al ganadero perjudicado, o el pago indirecto, por medio de subvenciones, a la colectividad de propietarios de ganadería extensiva de los ayuntamientos con existencia probada de lobos. Se recomienda la segunda opción por considerarse más barata, justa, útil y beneficiosa para la especie. Barata, porque evita complicados procesos burocráticos, así como equipos de investigación y control. Justa, porque soslaya la picaresca en posibles simulaciones de daños a reses enfermas o muertas y evita las situaciones de difícil verificación cuando no quedan vestigios de las presas. Util, porque sale más beneficiado el ganadero que mejor cuida y vigila su hacienda, dificultando que el ganado quede sin control y haga daño a los cultivos. Beneficiosa para la especie, porque los ganaderos serán los primeros interesados en que existan lobos en su comarca para poder cobrar las indemnizaciones. Dichas subvenciones podrían encauzarse a través del Reglamento 882/86 de la CEE, que ya prima en la actualidad a los ganaderos de ovino y caprino.

AGRADECIMIENTOS

En primer lugar, quiero agradecer a Juan Carlos Blanco su inestimable ayuda en la redacción de este trabajo. En segundo lugar, a la Dirección General de lo Forestal y del Medio Ambiente Natural de la Consellería de Agricultura de la Xunta de Galicia, en la persona de su Director General D. Joaquín Buergo del Río, por toda la ayuda prestada por la guardería y el personal de las Jefaturas Provinciales. Por último, mi agradecimiento a los muchos amigos que han colaborado en el trabajo de campo, cuyos nombres sería prolijo citar.

RESUMEN

El lobo ocupa unos 26.500 km2 de la superficie gallega, aproximadamente, el 90 % de la región. En 1988 se estimó la existencia de unos 100 núcleos de cría, es decir, de unos 1.000 lobos justo después de los partos y unos 500 al principio de primavera, antes de los partos. Los lobos son más abundantes en las provincias de Lugo y Orense. En los últimos años, los núcleos más occidentales han mostrado una tendencia regresiva, y los orientales se mantienen estables o aumentan ligeramente. Entre 1987 y 1988 se conocieron 126 casos de lobos muertos por el hombre, destacando las armas de fuego como primera causa de mortalidad identificada. El valor de los daños a la ganadería en 1988 se estimó en 25 ó 30 millones de pesetas; los daños más elevados se producen en áreas de ganado libre. Se discuten algunos aspectos de la ecología de los lobos gallegos y se dan sugerencias para la gestión.

BIBLIOGRAFIA

BÁRCENA, F. (1976). Censo de camadas de lobos en la mitad norte de la provincia de Lugo (año 1975) y algunos datos sobre la población de los mismos. Bol. Est. Cent. Ecol., 5 (9): 45-54.

- (1979). Evolución actual del lobo en Galicia. Trofeo, 109: 29-32.

- (1987). La problemática del lobo en un área de alta densidad de población urbana. En «El lobo ibérico». II Jornadas de Estudio y Debate. Salamanca, 9 y 10 de mayo de 1987.

BOITANI, L. (1982). Wolf management in intensiva use areas in Italy. En «Wolves oflhe Wordh>. Harrington, F. H., y Paquet, P. C. (eds.): 158-172. Noyes Publications, New Jersey.

- (1986). Dalla parte del lupo. L'Airone di Giorgio Mondadori e Associati. Milano.

GUITIÁN, J.; DE CASTRO, A.; BAS, A., y SÁNCHEZ, J. L. (1979). Nota sobre la dieta del lobo (Canis lupus L.) en Galicia. Trabajos Compostelanos de Biología, 8: 95-104.

TORRES, M. P. (1989). Galicia. En «Gran Atlas de España, Vol. 1». Planeta. Madrid.

VALVERDE, J. A. (1971). El lobo español. Montes, 159: 229-241.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Investigación sobre o lobo

en Ourense. 01/11/2009

Isabel Barja (Natural de Campobecerros en Ourense) , investigadora da Universidade Autónoma de Madrid.

 

Investigación sobre o lobo ibérico realizado dende 1998 no Macizo central de Ourense, entre outros

 

Os resultados máis importantes da investigadora son os seguintes:

1º)  Seguindo unha metodoloxía basada nos excrementos en lugares de cría e supervivencia do lobo entre os anos 1998 e 2002, cun análisis de 593 excrementos estos foron os resultados:

62,8% foron corzos.

12,6% cervos.

10% Xabaríns.

Ovellas domesticas  7,7%

Cabras domésticas 2,9%

Queda un 4% ?

Do anterior penso que se deduce claramente o tipo de alimentación polo menos na provincia de Ourense e caen tamén outros mitos. o lobo prefire as presas salvaxes, está claro.

 

2º) O resultado inda non está publicado pero seica hai unha relación grande entre a presión turística e o estrés do lobo, e polo tanto unha influencia  grande a hora da reproducción e da vida dos lobos.

Tamén investiga a comunicación química entre os lobos e como influe  por exemplo a altura da vexetación a hora de poñer as marcas.

 

3º) O parecer según as súas investigacións o número de lobos polo menos na zona de Verín non baixou.

4º) Os lobos viven en Ourense en manadas pequenas con predominio dominante da parella alfa a hora de aparearse.

A verdade é que se trata dunha entrevista moi interesante que podedes ler completa neste link.

Link na Región.

Tamén podedes ver este video:

Ver este video no que fala  Isabel Barja sobre estos datos curiosos , a mostra dende logo foi alta e permite decir que o lobo prefire os animais salvaxes os domésticos.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EXPRESIÓNS FAMOSAS SOBRE O LOBO

Fotografía de Gerard Lecomte e Bernard Dumort.

 Sacada do libro Lobos. mitos e lendas

 

Son famosas as seguintes:

"Meterse na boca do lobo" , esta frase fai referencia a cando nos poñemos en peligro por unha imprudencia.

 

"Verlle as orellas o lobo" , esta frase fai referencia a cando nos damos conta do mal que estamos a facer unha cousa, por non prestarlle atención.

 

"Sonche lobos da misma camada" , é outra frase típica para indicar que duas persoas son amigos o do mismo pensar ou proceder. En definitiva teñen intereses comúns.

 

"Ser lobos con pel de cordeiros" , esta frase fai referencia os hipócritas, ou a xente pouco de fiar.

 

"Seica víchelo lobo",  esta frase fai referencia a que un está ronco ou ten a voz moi baixa.

  • .

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uxío Novoneira e o lobo.

Cousos do lobo!
caborcos do xabarín!
eidos solos
onde ninguén foi non ha d’ir!

O lobo! os ollos o lombo do lobo!

Baixa o lobo polo ollo do bosco
movendo nas flairas dos tiesos
ruxindo na folla dos carreiros
en busca de vagoada máis sola e máis medosa .

Rastrexa
párase e venta
finca a pouta ergue a testa e oula
ca noite na boca


Uxío Novoneyra

Saír.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Alarma en Ourense.

Alarma en Valdeorras, o parecer tanto ganadeiros como cazadores están descontentos.

Nos montes de Vilamartín apareceu un lobo morto, os cebos envelenados volven os montes galegos, mal asunto.

Hai moitos avistamentos e alarmas que son cans asilvestrados, o lobo non se deixa ver facilmente, nunca se deixou ver así...

Hai moito descoñecemento na xente e o lobo cada día tenno peor.

O día que desapareza o lobo dos nosos montes será unha perda irreparable...

Ver este artigo de La Región do 08/12/2019.

 

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O lobo conquista Europa

Hoxe está nestes lugares.

Decembro 2014. (Fuente Science)

Ver este artigo de El País.

Conquista Europa + 2014

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Documental sobre o lobo:

 sensacional

 

Saír.