Canis lupus.  O Lobo. (Lobo)

Recortes de Prensa 2000-2021

Sempre   perseguido  

 Sempre    odiado  

En Galicia  o lobo

  está no límite

       
Un gran día para os--> lobos en España--> Dende o 22/09/2021 Non se poden cazar.
Cazar lobos Batidas-2011      Lobos hibridos G.27/11/12

Morren 65% nas estradas  09/09/12

       
Desfeita no Barbanza 2012 Máis noticias lobo 2012 Que pasa no Barbanza? Precisións no Barbanza (17/09/12.
       
Libera denuncia 03/2013 Cazadores fuego...2013

O lobo o límite en Galicia.

Ataques lobo 2013
       
Masacre en Cabárceno- O lobo na Groba

Lobos-Galicia-2014

Lobos-Galicia-2016

       
Matan  en batida 2017 Censo 2018  Ourense Colgado de árbores Estadística de ataques.
       
O lobo: Faro de Vigo Alarma Ourense2018

Mata lobo de record. Gudiña 2017. Ilegal.

Mata loba. Gudiña 2021. Estadísticas
       
Lobo muerto Chandrexa (Lazo) Uno más. Abril 2021

Así están las cosas Otro punto de vista 22/05/21

Así morren 26/05/21

Saír.           Saír.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
Os lobos en Galicia:

Evolución dos datos e estudios sobre o lobo en Galicia.

Os lobos son os amos do bosque de Galicia.

Anos 1998-2014

Diversos autores distinguen tres áreas en Galicia:

Coruña - Pontevedra: onde fai dez anos existían algúns lobos xa carroñeiros, hoxe non creo exista ningún.

O norte de Lugo: onde quedan algunhos cabalos asilvestrados, que poden axudar a vivir a algunhos lobos na zona, de tódolos xeitos nestas poblacións  quedan moi poucos debido precisamente os propietarios dos cabalos, comunícase coa área asturiana e pode quedar algún.

Por último os Ancares , Courel, Manzaneda, Queixa, o Invernadeiro, etc. Eiquí inda quedan algunhos. Descoñezo o número xa que a Xunta non facilita moitos datos. Eu penso que pasan olímpicamente do tema, o seu son outras cousas que dan máis cartos e máis votos. (2002).

En Ourense hai un índice alto de lobos, na zona de Manzaneda, Chandrexa, Vilariño, Laza e Vilar de Barrio. Logo hai un índice de tipo medio nas zonas de Avión, Beariz e toda a parte oriental da provincia de Ourense.

Calcúlase sobre 100 parellas actualmente en Galicia. ( Penso que son moitas...).

 

Ano 2000

Según datos do día 13-10-2000 en Galicia hai actualmente 700 lobos. Neste dato coinciden os grupos ecoloxistas como Erva de Vigo e Adega.

Eu teño as miñas dúbidas.

Ano 2005

Última hora: 01/01/2005

En Galicia hai entre 420-620 lobos. Ver como baixou esto...

En total sobre 68 manadas.

En fin, sexamos optimistas...

Datos do 2005:

Fálase efectivamente dunha población de 500 exemplares.

O lobo habita as catro provincias galegas, así:

Na Coruña: no Barbanza e no macizo do noroeste colindando con Lugo.

En Lugo: nos Ancares e comarcas próximas así como en zonas altas de Muras, Viveiro, O Vicedo e Coba da Serpe.

En Pontevedra: no Deza.

En Ourense: en paraxes de Valdeorras e nos macizos que lindan con Zamora e Portugal.

-----------------------------------------------------------------

Outro dato interesante, sobre os destrozos do lobo:

A Xunta pagou 39.000 € no ano 2004 polos destrozos causados polos lobos. Estes pagos fixéronse a 166 campesiños.

Esta é a estadística:

Lugo: 59 casos.

A Coruña: 50

Pontevedra: 37

Ourense: 20

No ano 2005, que inda non rematou, xa que estos son datos de novembro do 2005:

Resolveronse 30 expedientes por un importe de 5.940 € e quedan 60 casos.

DATOS DO 2004.

(Luís Llaneza. Revista Quercus. Artigo sobre o Lobo en Galicia. Maio 2006)

Os puntos negros son manadas localizadas en Galicia. Grupos seguros.

Os puntos de gris son grupos probables.

Estase a falar de 66 grupos ou manadas distribuidos A Coruña (12), Lugo (21), Ourense (20) e Pontevedra (13).

Ano 2007-2008

Fálase do mismo sobre 400-600 lobos en Galicia repartidos en 60-80 manadas.

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si é posible non. Indemnizacións sí xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 162 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

2010-2013

Actualmente estase a facer recontos e os resultados parece saldrán no 2014.

Os expertos calculan que en Galicia hai entre 400-600 lobos.

Noticia da Axencia EFE do día 02/02/2014. Santiago

 

Los ganaderos son los que más quejas presentan por la presencia del lobo, uno de los mayores depredadores, en pastos gallegos. En 2013 atacó 1.227 reses entre caballos (160), ovejas (687), cabras (101) y vacas (279), pero hay coincidencia en que el daño causado se mueve dentro de lo razonable.

Las 'víctimas', según los datos facilitados por el departamento de Medio Ambiente de la Xunta a Efe, son 226 menos que un año antes, cuando el dato que se obtuvo fue de 1.453, mientras que en 2011, el cómputo es de 1.430 y 2010 aporta la cifra mayor, con 1.733 cabezas.

El número de avisos es de 579 en 2013 -algunos de los de mayor trascendencia fueron en Ordes (A Coruña) y Maceda (Ourense)-; 645 en 2012, 638 en 2011 y 691 en 2010.

En 2013 se acometieron los trabajos de campo para el censado de las poblaciones de lobo en A Coruña y Pontevedra, que se completarán en 2014 con Ourense y Lugo, como parte de un recuento exhaustivo de ejemplares que algunos expertos consultados cifran entre 400 y 500.

Sigue a noticia que firma Xabier Barrios. Interesados ver este link.

2018-2019

Os expertos calculan que en Galicia hai sobre 2,5 lobos cada 100 km2, o que leva a uns 739 lobos. Seica entre 16% e un 25% no están en manadas.

En Ourense hai 32 manadas. En Galicia 90 no ano 2021.

Ver este link que é de onde saquei os datos.

Estos son os datos das manadas actualmente en Galicia

Febreiro 2021.

 

Salir.

 

 

 

 

 

 

 

 

Indemnizacións:

Antonio Vázquez. Fauna salvaxe de Asturias. Sensacional libro.

Outro dato interesante, sobre os destrozos do lobo:

A Xunta pagou 40.000 € no ano 2004 polos destrozos causados polos lobos. Estes pagos fixéronse a 166 campesiños.

Esta é a estadística:

Lugo: 59 casos.

A Coruña: 50

Pontevedra: 37

Ourense: 20

No ano 2005, 178 casos con pagos por valor de 28.178 €.

No 2007 déronse 79.104 € de indemnizacións.

Este é o resume publicado pola Xunta o día 15/01/2008:

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 166 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

 

Salir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

As batidas do lobo en Galicia:

O lobo en Galicia sempre o pasou mal. As batidas do lobo sempre foron unha festa comunitaria e veciñal, dende a Edade Media,  que unía os pobos dos contornos. ¡¡ Pobre lobo !!.

"Un método por exemplo, que se usaba moito, era deixar un animal enfermo dentro dun foxo e o acudir o lobo caía; o verse atrapado o lobo pasáballe a fame e era frecuente ver ó rixelo e o lobo xuntos e temblando" , así contáse nun  libro como era algunha batida. Dende logo a mín paréceme lóxico que o lobo lle pasara a fame e se pusera a temblar... eu faría o mismo si caera nun foxo onde non podo saír e tuvera conmigo unha galiña...

Sigue decindo o autor que "o lobo tamén se puña estricnina metida en carne que se arrastraba por varios sitios e logo atándoa a unha pedra para que non a anduvera arrastrando ou levándoa fora de control dos que colocaban a estricnina..."

Outro método era o cepo.

En fin hoxe non estamos moi lexos destas salvaxadas, de feito o lobo sigue sendo UN TROFEO INCRÍBLE DE CAZA EN GALICIA.

No dibuxo de Elias Domínguez sacado do seu libro "Camba, un pobo, unha xente , unha historia" , vese un cercado típico da zona, para atrapar os lobos. Explica Elias Dominguez que o lobo e as artes para atrapalo deu lugar na zona de Camba e noutras algúns topónimos como  "O Foxo do lobo" en San Corme de Montederramo, subindo a Serra; "O burato do lobo" e a "Trapa do lobo" en Cascarballo, etc.

Foxo de "cabrita" na provincia de Ourense. Fotografía de David Pérez.

Na provincia de Ourense hai moitos foxos, sobre todo polas zonas da Gudiña e tamén na zona de Bande.

Os foxos poden ser de cinco tipos distintos: simples, de cabrita, de converxencia ou de doble converxencia, e de cruz. Este da figura é de cabrita, que é circular. Dentro púñase unha cabrita e o lobo pica na trampa. No de converxencia vese formado por longos murois de pedra que se van estreitando pouco a poco e ladeira abaixo ata chegar o pozo final. As paredes podían ter ata un km. Seica hai un de máis de dous kms. en Arcos de Valdevez en Portugal.

Decir que no foxo o final mátabase o lobo, inda que contan que moitas veces axusticiaban o lobo ?, e logo por suposto o mataban...

Ver máis detalles no apartado seguinte  correspondente o comentario do libro "Os foxos do lobo" de Dávid Pérez López.

-----------------------------------------

No ano 2004 morreron entre 30/50 lobos en Galicia, cazados ou envelenados.

¡Vaia salvaxada!.

Según Luís Llaneza nun artigo publicado en Quercus, Especial Galicia, presenta esta tarta de mortalidade do lobo en Galicia:

A taboa indica que o 64% das mortes de lobos en Galicia son por atropello. (En Galicia morreron, según datos oficiais, 58 lobos por atropello nos últimos tres anos 2000-2003).

A mín chámame moito a atención o 13% de mortes por disparo ilegal...

Ano 2007-2008

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si son necesarias si;  Indemnizacións sí,  xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

 

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

Última hora Galicia.

Cousas dos lobos en Galicia recollidas dende o ano 2000 na prensa galega.

A Voz de Galicia do día 13-10-2000 dedícalle unha páxina completa. Baixo o tituo O LOBO ASOMA OS COLMILLOS.

Os feitos é que se están a declarar moitos ataques atribuidos a lobos:

  • Curtis: dous potros foron atacados.

  • Lugo : duas reses en Outeiro.

  • Fisterra: En Duio varias explotacións gandeiras.

  • Vimianzo: Cabalos de monte Faro.

O certo é que os afectados piden axudas, cousa que me parece ben e ademais que se den as axudas, en tódalas comunidades se dan excepto en Galicia, onde a Consellería de Medio Ambiente non se entera. As axudas teñen que ser rápidas e xustas, penso que é xusto que todos fagamos unha contribución a que esta especie non morra, polo tanto dende este punto de vista son claros estos pagos.

O que estou vendo é unha salvaxada é : o veneno, as trampas, os tiros ilegais, as batidas autorizadas, o feito de que sexa un trofeo de caza e outras animaladas...O lobo, sempre o direi, é un animal noble e que mata para vivir. O lobo ten dereito a vivir nos montes galegos, SEMPRE VIVIU, É A SÚA CASA, E NINGUÉN TEN DIREITO A BOTALO DELA...

O lobo. Un mamífero que debéramos conservar.

Hai que investigar. Anda moito can cimarrón solto. Os cans vanse o monte e teñen que comer... Hai que analizar as dentelladas e as pegadas...

A Xunta está disposta a pagar os posibles desperfectos que poda causar o lobo... (01-01-2005).

Unha boa medida, sempre que leve consigo a conservación deste mamífero marabilloso...

A Xunta (P.P.)  tamén está autorizando batidas, realmente que pouco lle importa a nosa natureza:

"DESPREZO NA CONSERVACIÓN DA BIODIVERSIDADE

A Xunta extermina o lobo en plena época de cría[20/06/2005 13:18] O lobo (Canis lupus signatus) é unha das últimas xoias superviventes da nosa fauna autóctona, que está sendo exterminada en plena época de cría, coa autorización da Consellería de Medio Ambiente da Xunta de Galicia.

Exemplo disto é o lobo abatido o domingo 8 de maio de 2005 no TECOR de Muras, na Parroquia do Burgo, provincia de Lugo, durante unha batida autorizada, atendendo a uns danos puntuais que non poden servir de xustificación para vulnerar a Lei de Caza de Galicia que dí "...con carácter xeral prohíbese o exercico da caza en época de celo, reproducción ou crianza..."

Guerrilleir@s das Fragas-FEG, solicitou a través dun escrito a declaración do lobo como especie protexida, a compensación económica para os afectados por esta especie e o aumento de servicios de vixiancia antifurtismo.


O feito de que se poidan ver lobos, onde hai décadas non se notaba a súa presencia non é en absouto unha proba do aumento do número destes animais, senón síntoma da degradación dos seus territorios habituais (parques eólicos, repoboacións forestais, roturacións..) e unha clara mostra das dificultades que atopan para sobrevivir. Nos últimos anos houbo dous feitos que afectaron relevantemente á alimentación do lobo: a clausura dos vertedoiros incontrolados e a prohibición do abandono do gando morto no monte dende a crise das vacas tolas.

Non esquezamos que o lobo de ningún xeito é unha ameaza para o home, do que o afasta o temor ancestral que senten de nós os animais salvaxes. Non se coñece nos últimos 25 anos nin un só ataque comprobado a seres humanos. ¿Cántos cáns neste periodo de tempo mataron ou roeron a persoas?. ¿Cántos cabalos ou bestas déron couces? ¿Cántas avellas, avispas ou mosquitos picaron e chegaron a matar? ¿Cántos humanos asasinaron a outros humanos?

GUERRILLEIR@S DAS FRAGAS-FEG"

 

O lobo habita en Galicia, no ano 2005:

O lobo habita as catro provincias galegas, así:

Na Coruña: no Barbanza e no macizo do noroeste colindando con Lugo.

En Lugo: nos Ancares e comarcas próximas así como en zonas altas de Muras, Viveiro, O Vicedo e Coba da Serpe.

En Pontevedra: no Deza.

En Ourense: en paraxes de Valdeorras e nos macizos que lindan con Zamora e Portugal.

Noticias do día 30/11/2005

----------------------------------------------------

O lobo está sendo noticia en Galicia, todo o de medio ambiente está sendo noticia co cambio de goberno.

Polo menos fálanse das cousas e hai proxectos.

Os datos oficiais é que hai 80 camadas con 600 exemplares aproximadamente.

Vaise a unha política que manter o lobo e pagar máis si fai falta.

O ano 2003 31.286 €, o 2004 levou 70.000 €, este ano estarán presupuestados o doble 150.000 € para paliar os danos feitos por lobos.

Ata agora víñase pagando entre 60/70 € por animal morto.

O lobo de tódolos xeitos sigará a cazarse en Galicia, sobre 30/50 lobos se cazaron o ano pasado; pero a novedade é que se fará en lugares apropiados non en todo o territorio.

Os lobos o parecer habitan nos Ancares, Caurel, Trevinca, Xurés, Xistral e Barbanza.

Esperemos acontecementos.

XULIO DO 2006: A LEI DO LOBO EN GALICIA

Por último en xulio do 2006 sae a Lei do lobo en Galicia que intenta frear o declive desta especie na nosa terra. Tamén contentar a cazadores e ganadeiros. Ver un comentario sobre a lei.

 

Ano 2007-2008

Fálase do mismo sobre 400-600 lobos en Galicia repartidos en 60-80 manadas.

A idea xeral hoxe da Consellería de medio ambiente é batidas si é posible non.

 Indemnizacións sí xenerosas e rápidas. Sempre que sexa posible.

De feito están previstas no ano 2008 100.000€ para estas indemnizacións.

Esta é a estadística:

 

Ano Ataques € indemnizacións
2003 137 31.286
2004 162 40.000
2005 178 28.178
2006 243 50.104
2007 302 79.104
2008 ? 100.000 ?

A nova lei, datos que aparecen na Voz de Galicia do 15/01/2008 prevee máis cartos para os ataques, de feito pagarán por o seguinte:

Animal morto Euros
Ovella 103
Cabra 109
Vacuno 1.210
Potro 495
Cabalo 600

O que ocurre é que serán máis estrictos e haberá investigacións, para ver si son ou non ataques dos lobos,  xa que estos anos atrás houbo moita picaresca, de feito no 2007 soio se pagou  o 81% do denunciado e no 2006 o 40% ou sexa o resto foi picaresca e mentiras.

 

Sair

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Accidentes en Zamora:

Na fotografía (sacada da revista Quercus do mes de Febreiro) un lobo morto na autovía Benavente-Rías Baixas. A verdade é que o tramo de Benavente a Requejo  é un auténtico desastre para as personas, xa van varios mortos e tamén varios mamíferos que perden a vida: xabaríns, corzos, lobos e incluso unha vaca. Esto demostra varias cousas, unha, que os pasos feitos para a fauna non cumplen a súa misión e dous, que o vallado é un desastre e debera correxirse. Seica o Ministerio de Fomento prometeu doble vallado na zona, pero de momento nada.

En algúns paises está medida a influencia da rede viaria na mortandaz de lobos e trátase de números moi elevados.

Sair.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cuadernos de campo, de Félix Rodríguez de la Fuente:

Unha xoia.

Igual que a súa vida para a miña xeneración.

Este é o meu pequeno homenaxe.

Félix Rodríguez de la Fuente foi para miña xeneración unha persoa a que lle debemos moito. Os seus Cuadernos de campo, son unha autentica xoia,  inda hoxe.

Deste Cuaderno saquei información moi valiosa, procurando sempre respetar o autor (O Cuaderno está cheo de datos con dibuxos de todo tipo que por suposto non están reproducidos nesta ficha...)

Dende esta páxina, estés onde estés, quero decirlle ¡moitas grazas Félix, en nome da natureza!.

Realmente a presentación de "El hombre y la tierra" marcou a miña xeneración nos anos 1970-80. Aquí tendes varios exemplos do que estou a decir:

 

 Ver este link de youtube Un video de 32 minutos titulado el lobo 1. 1971

 

El lobo 3. El Hombre y la Tierra. Félix.  32 minutos.

 

 Los lobos. Outro video de 25 minutos. 1971

 

Outro video sobre os lobos. 17 minutos.

 

El lobo 4. El hombre y la tierra. Félix.  30:49 minutos.

 

Básicamente esta foi a mensaxe deste gran home:

"Felix Rodriguez De La Fuente gran naturalista español, que dedicou  a súa vida á divulgación e a defensa da fauna ibérica, e a  reivindicar a conservación dos ecosistemas nunha época difícil polo creciente afán expansionista do home";

 

 

Félix deixounos o 16 de marzo do ano 1980. Para mín e tamén para os lobos deste país foi un día desgraciado. Un día para mirar as estrelas e chorar...

Onde estés Félix ¡gracias, moitas gracias, unha e mil veces,  pola túa vida e o que nos deisaches!.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eu tamén amo os lobos.

Unha barbaridade  sobre os lobos figura na "Guía de Turismo Cinegético en la Provincia de Ourense", supoño que legal, pero non deixa de ser unha barbaridade.

No ano 2004 morreron entre 30/50 lobos en Galicia.

¡Vaia animalada!.

Estou en contra da caza do lobo, e moito menos si hai polo medio trofeos, negocios, etc. Podo admitir a caza do lobo para mellor conservación da especie (control, estudiado previamente,   de nº de lobos por zonas, etc.). Caza polo tanto controlada e científica, sabendo o que se fai... Pero o resto é matar por matar, soio é un trofeo, e eso non ó podo admitir.

Fotografía de Manuel González, sacada da revista "Jara y sedal" de decembro do 2006.

Reproduzco o que dice nesa revista Juan Cano, un lobeiro de pro, vamos, un entendido na caza do lobo. O artígo, xa avanzo, pode ferir os visitantes da miña páxina, a maioría nenos galegos,   pero penso que é básico para entender determinadas cousas. Por outra banda Juan Cano está totalmente a favor de que o lobo se conserve en España e viva nas nosas montañas, como explica no artigo.

Sobre la caza del lobo

 

 

En tributo al lobo.

 

Moi interesante este video sobre "Valle de lobos".

---0---

Otro video interesante es este de

"De lobos y hombres. Sierra de la Culebra"

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O Lobo en Galicia:

Felipe Bárcena.

(Un estudio a fondo sobre o Lobo en Galicia. Felipe Bárcena é un naturalista que leva, que eu sepa, moitos anos estudiando os lobos en Galicia, de feito xa polos anos 70 enviaba os seus datos a Estación Biolóxica de Doñana)

 

1. EL LOBO EN GALICIA Por FELIPE BARCENA

1.1. INTRODUCCION

Galicia es una región densamente poblada y tiene un medio natural severamente transformado. Con 29.434 km2 y casi 2.800.000 habitantes, su densidad media de población (94,6 habitantes/km2) es superior a la media nacional. No obstante, la densidad de población y la presión antropógena disminuyen gradualmente hacia el este de la Comunidad. Así, todos los ayuntamientos de las sierras orientales (Ancares, Caurel), surorientales (Queija, Eje) y del norte de Lugo (Gistral) tienen densidades inferiores a 20 habitantes/km2. En la mayor parte de la Galicia central, la densidad oscila entre 21 y 60 habitantes/km2, mientras que la parte occidental está mucho más densamente poblada, superándose los 300 habitantes/km2 en algunas áreas de las provincias de Pontevedra y La Coruña. Por otra parte, en toda la región la población humana se encuentra muy dispersa; de hecho, Galicia tiene, por término medio, un asentamiento de población/km2 (Torres, 1989), lo que hace difícil encontrar amplios espacios deshabitados.

Más del 46 % de la población gallega se dedica a la agricultura y la ganadería. En 1986, la cabaña ganadera estaba constituida por 1.150.000 cabezas de vacuno, 310.000 de ovino, 85.000 de caprino y 75.000 de caballar (Torres, 1989); de estos últimos, unos 44.000 ejemplares viven en estado salvaje (Bárcena, 1987).

Galicia participa de dos dominios florísticos, el atlántico de la región eurosiberiana y el carpetano-ibérico-leonés de la región mediterránea (Torres, 1989). No obstante, el paisaje está altamente transformado por la acción del hombre, que ha creado un medio heterogéneo y muy compartimentado. El corzo y el jabalí son abundantes en la parte más oriental de la región, ramificándose a medida que avanzamos hacia el oeste. Ambas especies han aumentado considerablemente en los últimos quince años; el corzo se ha incrementado en número, y el jabalí ha ampliado además su distribución. El primero se encuentra en toda Galicia exceptuando el cuadrante suroccidental y el segundo falta sólo de pequeñas áreas del cuadrante noroccidental.

La situación del lobo en Galicia ha sufrido notables variaciones a lo largo del presente siglo. El lobo aumentó en la región a partir de los años cuarenta, al menos en su parte occidental. Tras la Guerra Civil, la especie se estableció en muchas zonas de La Coruña y Pontevedra, donde antes era rara o inexistente. Antes de 1970, el lobo era objeto de sañuda persecución, hasta que la entrada en vigor de la Ley de Caza -que pasaba a considerarlo especie cinegética- supuso un alivio para el cánido, aunque de escasa duración. En 1974, tras la muerte de dos niños en Orense que fue atribuida a una loba, la persecución se recrudeció, y a finales de la década de los setenta, se pudo comprobar una disminución en los macizos orientales y, sobre todo, en el centro de la comunidad (Bárcena, 1979, 1987).

El objeto de este trabajo es dar una visión actualizada de la situación y la problemática del lobo en Galicia. Se estudia la distribución, el tamaño poblacional, la mortalidad causada por el hombre y los daños a la ganadería, para terminar haciendo algunas consideraciones sobre su gestión.

1.2. METODOLOGIA

Parte de la información que se aporta en este capítulo procede de datos obtenidos desde 1974, fecha en la que el autor inició sus estudios sobre la especie; no obstante, la mayoría de los datos se han recogido entre 1987 y 1988. El estudio se ha basado en prospecciones de campo y en entrevistas personales a guardas, cazadores, ganaderos y lugareños. En total, se llevaron a cabo entrevistas personales en 85 ayuntamientos, realizándose prospecciones de campo en 40 de ellos.

Para la estimación del número de lobos, se han individualizado núcleos familiares intentando comprobar la presencia de cachorros. La existencia de parideras, de rastros de lobeznos, la observación directa de cachorros o su captura se han considerado pruebas concluyentes de cría.

La estimación de daños a la ganadería se ha realizado por medio de entrevistas personales, que, en ocasiones, se han acompañado de comprobaciones in situ.

Los datos de mortalidad se han basado en entrevistas personales y en el análisis de los expedientes de batidas autorizadas (1987/88), revisados en las Jefaturas Provinciales del Medio Ambiente Natural de la Xunta de Galicia. Otros datos complementarios han sido recogidos a lo largo de las prospecciones de campo.

1.3. DISTRIBUCION, TAMAÑO DE POBLACION Y EVOLUCION RECIENTE

El lobo se extiende en Galicia por unos 26.500 km2, aproximadamente, el 90 % de la región. Sólo falta permanentemente en algunas zonas litorales del oeste de Pontevedra y, sobre todo, del norte de la provincia de La Coruña (Fig. l). En general, se trata de las áreas más densamente pobladas de Galicia.

El área de distribución que se muestra en la figura 1 incluye las zonas donde se ha constatado la presencia del lobo desde 1984. Hay que considerar, no obstante, que los límites de la distribución pueden variar de año en año, dependiendo fundamentalmente de la presión cinegética; además, en algunas zonas la densidad es muy baja.

En 1988 se han localizado 71 puntos de cría, distribuidos de la siguiente forma: 10 en La Coruña, 8 en Pontevedra, 25 en Lugo y 28 en Orense. Teniendo en cuenta que la cobertura del censo no ha alcanzado la totalidad de la región, se puede estimar que la población real sería un 30-50 % superior. Por tanto, podríamos hablar aproximadamente de unos 100 puntos de cría para toda Galicia.

Considerando que a cada pareja reproductora le corresponde una media de 10 lobos en la época de máxima densidad (en primavera, tras los partos), para mayo de 1988 obtendríamos una cifra aproximada de 1.000 ejemplares. Hay que tener en cuenta que el mínimo poblacional se presenta inmediatamente antes de la época de cría, lo que supondría, en una situación de equilibrio y de bajas constantes a lo largo del año, que el número se reduce a la mitad. Aceptando estas cifras, la densidad media en Galicia oscila entre 3,8 y 1,9 lobos/100 km2, a finales y principios de primavera, respectivamente. En general, las densidades son superiores en las provincias de Lugo y Orense.

Con respecto a la evolución reciente del área de distribución, se advierte una regresión en toda la franja occidental, mientras que en la zona más oriental se observa estabilidad o un ligero incremento.

En la provincia de La Coruña, el lobo desapareció en 1986 de la península de Barbanza y de la zona comprendida entre el curso bajo de los ríos Tambre y Ulla. Asimismo, falta del resto: de las penínsulas de las Rías Bajas. Además, los núcleos existentes en el noroeste de la provincia corren el riesgo de quedar aislados del resto de la población gallega, debido a los escasos efectivos existentes en la zona central de la provincia. Hay que tener en cuenta que, tras desaparecer de las zonas costeras, la especie tiene más dificultades en recolonizarlas. Esta población del noroeste peninsular tiene el interés de ser posiblemente la población europea más próxima al mar.

También se detecta una disminución generalizada en la provincia de Pontevedra. Desde 1984 la especie falta de los Montes de Castrove y Xiabre, y desde 1986, de la península del Morrazo. No obstante, en estas últimas zonas su presencia nunca fue continuada.

Por otra parte, las poblaciones de las provincias de Orense y Lugo se pueden considerar estables. En esta última se aprecia una notable recuperación en las sierra situadas al norte de Terracha (Tierra Llana), de donde había estado ausente entre los años 1981 y 1985 aproximadamente.

En cuanto a la evolución numérica, la población parece haber disminuido de forma notable -quizá, a la mitad- con respecto a la existente en 1974, época en la que el lobo alcanzó, probablemente, su máxima prosperidad en Galicia. No obstante, la problación actual se considera suficiente para el normal desarrollo y supervivencia de la especie.

1.4. MORTALIDAD CAUSADA POR EL HOMBRE

Entre 1987 y 1988 hemos recogido datos de 126 lobos muertos por el hombre. No obstante, la cifra real de lobos abatidos en la región gallega en este período debió de ser sensiblemente superior. De los ejemplares controlados, 36 fueron muertos en La Coruña, 40 en Lugo, 46 en Orense y 4 en Pontevedra. De esta última provincia, se tienen datos de otros 26 ejemplares cazados en 1986.

Entre las causas de mortalidad identificadas, destacan las armas de fuego (Tabla l). Sólo se han conocido 6 casos de lobos envenenados. No obstante, el empleo de veneno es una práctica muy arraigada entre los ganaderos de caballos y vacas de monte, particularmente en la provincia de Pontevedra. 

TABLA 1

CAUSAS DE MORTALIDAD IDENTIFICADAS  

  n TI TR A V
La Coruña 36 97,2 -- -- 2,8
Lugo 37 86,5 8,1 -- 5,4
Orense 38 36,8 44,7 13,2 5,3
Pontevedra 3 66,6 -- -- 33-3
TOTAL 114 72,8 17,5 4,4 5,3
  • n: número de lobos muertos por causa conocida en 1987 y 1988.
  • TI: porcentaje de n muertos a tiros.
  • TR: porcentaje de n muertos en lazos y cepos.
  • A: porcentaje de n atropellados.
  • V: porcentaje de n envenenados.

Casi todos los lobos cazados en las sierras centrales que separan las provincias de La Coruña y Lugo lo han sido en batidas, autorizadas o no.

Con respecto al número de batidas, destaca la provincia de Lugo, con un total de 70 autorizadas entre enero de 1987 y septiembre de 1988; en Orense no se solicitó ninguna en dicho periodo; en La Coruña se autorizaron 6 en 1987 (carecemos de datos de 1988); en Pontevedra sólo se celebró una en 1987, siguiéndose en la actualidad una política de no concesión de batidas por parte de los responsables provinciales.

Hay que destacar también la escasa eficacia real de las batidas. De 76 batidas controladas, sólo en 6 (7,9%) se cazaron lobos (8 ejemplares en total), y en 10 casos más se vieron individuos. En 60 (78,9 %) ni siquiera hubo oportunidad de disparar.

1.5. DAÑOS A LA GANADERIA

En la tabla 2 se muestran los daños a la ganadería conocidos entre enero y octubre de 1988. Debido a que no se ha cubierto la totalidad del territorio (aunque sí se han prospectado los ayuntamientos que más daños padecieron) ni todo el período anual, las cifras que ofrecernos deben considerarse mínimas, estimándose que representan un 80 % del total. Valorando los potros a 10.000-15.000 pesetas, los terneros a 40.000 y el ganado menor a 7.000 pesetas, podemos estimar los daños totales en unos 25 ó 30 millones de pesetas anuales. 

TABLA 2

DAÑOS CONOCIDOS DE LOBO ENTRE ENERO Y OCTUBRE DE 1988  

  Vacuno Equino Ovino Caprino Ov./Capr.
La Coruña 66 90 7 -- 20
Lugo >114 >214 >58 38 152
Orense 19 >5 >105 11 51
Pontevedra 6 >21 28 29 14
TOTAL >205 >330 >198 78 237


Casi todas las bajas producidas a la ganadería caballar y vacuna son potros y terneros. Teniendo en cuenta los datos expuestos, las áreas no prospectadas y la parte del ejercicio no cubierta, calculamos que los daños ocasionados a la ganadería libre afectan aproximadamente a un 1% de su producción.

La mayor concentración de daños se produce en los ayuntamientos con ganadería libre (semisalvajes) de caballos y vacas. Se han delimitado unas áreas de máxima densidad de daños, que corresponden a la zona de Mondoñedo (norte de Lugo), a la Serra da Loba y la Serra da Cova da Serpe (entre La Coruña y Lugo) y a otras áreas situadas entre Pontevedra y Orense (Serra de Candán, Montes do Testeiro, Serra do Suido, etc.) (Fig. l).

No parece existir una relación directa entre la cuantía de los daños y el número de lobos presentes en una determinada zona. Esto se puede deber al mayor control que se ejerce en las áreas donde se producen los mayores daños, así como a los hábitos básicamente carroñeros de una parte importante de la población y a la presencia de caza mayor en una parte de su área de distribución. 

1.6. PROBLEMATICA Y GESTION DEL LOBO EN GALICIA

Como se ha dicho anteriormente, la población lobuna gallega no parece tener problemas que pongan en peligro su supervivencia, aunque los núcleos que se encuentran en el noroeste de La Coruña corren el riesgo de quedar aislados.

Probablemente, el mayor problema del lobo en Galicia es la dependencia que muestran hacia el hombre en lo referente a la alimentación en gran parte de la región. Otros estudios previos han mostrado que dicha dependencia aumenta, en términos generales, en dirección oeste y norte (Valverde, 1971; Bárcena, 1976; Guitián et al., 1979); es decir, es mayor en las áreas más densamente pobladas. Las características ecológicas de los lobos que viven en estas zonas severamente transformadas podrían asemejarse mucho a las descritas por Boitani (1982, 1986) en Italia; por el contrario, los lobos de las áreas más orientales y meridionales se parecerían más a los de la Cordillera Cantábrica, y tendrían unos rasgos ecológicos más próximos a los descritos por Vilá et al. en el último capítulo de este volumen, Probablemente, la emigración rural que se está constatando en ciertas áreas de Galicia y el aumento de las poblaciones de corzo y jabalí podrían permitir en un futuro próximo la «mejora» ecológica del lobo en algunas zonas de la región.

Otro problema que se ha atribuido generalmente al lobo gallego es su hibridación generalizada con perros. Sin embargo, desde 1974, hemos podido examinar unos 250 cadáveres de lobo sin constatar jamás tal tipo de cruzamientos.

En Galicia, el lobo está considerado corno especie cinegética. Hasta 1988 no se había pagado ningún tipo de indemnización por los daños originados por el predador. A partir de 1989 se empezaron a poner al día las indemnízaciones por daños causados en la Reserva Nacional de los Ancares, que probablemente representan menos del 1% de los daños totales de la Comunidad Autónoma. En 1990 hemos tenido noticias de que la Administración Autónoma está empezando a desarrollar una política de indemnizaciones mucho más amplia. Si el pago generalizado de indemnizaciones se consolidara, la gestión del lobo en Galicia experimentaría una mejora radical.

El lobo, debido a sus hábitos predadores, causa graves daños a la cabaña ganadera, lo que, unido a la falta de enemigos naturales y a la alta tasa de natalidad, hace necesario el control de sus poblaciones.

Descartando la utilización de cebos envenenados y trampas, por el peligro que suponen y por su nula selectividad, el único procedimiento para realizar la labor de control es la caza con armas de fuego. La batida es, sin duda, el sistema más recomendable, pues con su utilización se consigue, además de la finalidad principal, una satisfacción psicológica a los ganaderos damnificados. Siempre que la Administración comprobase daños de importancia a la ganadería en una determinada comarca, debería autorizar este tipo de cacerías a la mayor brevedad posible, con el fin de aumentar su eficacia.

En el momento de afrontar una política de indemnizaciones, se plantean dos posibles soluciones: el pago directo por res muerta al ganadero perjudicado, o el pago indirecto, por medio de subvenciones, a la colectividad de propietarios de ganadería extensiva de los ayuntamientos con existencia probada de lobos. Se recomienda la segunda opción por considerarse más barata, justa, útil y beneficiosa para la especie. Barata, porque evita complicados procesos burocráticos, así como equipos de investigación y control. Justa, porque soslaya la picaresca en posibles simulaciones de daños a reses enfermas o muertas y evita las situaciones de difícil verificación cuando no quedan vestigios de las presas. Util, porque sale más beneficiado el ganadero que mejor cuida y vigila su hacienda, dificultando que el ganado quede sin control y haga daño a los cultivos. Beneficiosa para la especie, porque los ganaderos serán los primeros interesados en que existan lobos en su comarca para poder cobrar las indemnizaciones. Dichas subvenciones podrían encauzarse a través del Reglamento 882/86 de la CEE, que ya prima en la actualidad a los ganaderos de ovino y caprino.

AGRADECIMIENTOS

En primer lugar, quiero agradecer a Juan Carlos Blanco su inestimable ayuda en la redacción de este trabajo. En segundo lugar, a la Dirección General de lo Forestal y del Medio Ambiente Natural de la Consellería de Agricultura de la Xunta de Galicia, en la persona de su Director General D. Joaquín Buergo del Río, por toda la ayuda prestada por la guardería y el personal de las Jefaturas Provinciales. Por último, mi agradecimiento a los muchos amigos que han colaborado en el trabajo de campo, cuyos nombres sería prolijo citar.

RESUMEN

El lobo ocupa unos 26.500 km2 de la superficie gallega, aproximadamente, el 90 % de la región. En 1988 se estimó la existencia de unos 100 núcleos de cría, es decir, de unos 1.000 lobos justo después de los partos y unos 500 al principio de primavera, antes de los partos. Los lobos son más abundantes en las provincias de Lugo y Orense. En los últimos años, los núcleos más occidentales han mostrado una tendencia regresiva, y los orientales se mantienen estables o aumentan ligeramente. Entre 1987 y 1988 se conocieron 126 casos de lobos muertos por el hombre, destacando las armas de fuego como primera causa de mortalidad identificada. El valor de los daños a la ganadería en 1988 se estimó en 25 ó 30 millones de pesetas; los daños más elevados se producen en áreas de ganado libre. Se discuten algunos aspectos de la ecología de los lobos gallegos y se dan sugerencias para la gestión.

BIBLIOGRAFIA

BÁRCENA, F. (1976). Censo de camadas de lobos en la mitad norte de la provincia de Lugo (año 1975) y algunos datos sobre la población de los mismos. Bol. Est. Cent. Ecol., 5 (9): 45-54.

- (1979). Evolución actual del lobo en Galicia. Trofeo, 109: 29-32.

- (1987). La problemática del lobo en un área de alta densidad de población urbana. En «El lobo ibérico». II Jornadas de Estudio y Debate. Salamanca, 9 y 10 de mayo de 1987.

BOITANI, L. (1982). Wolf management in intensiva use areas in Italy. En «Wolves oflhe Wordh>. Harrington, F. H., y Paquet, P. C. (eds.): 158-172. Noyes Publications, New Jersey.

- (1986). Dalla parte del lupo. L'Airone di Giorgio Mondadori e Associati. Milano.

GUITIÁN, J.; DE CASTRO, A.; BAS, A., y SÁNCHEZ, J. L. (1979). Nota sobre la dieta del lobo (Canis lupus L.) en Galicia. Trabajos Compostelanos de Biología, 8: 95-104.

TORRES, M. P. (1989). Galicia. En «Gran Atlas de España, Vol. 1». Planeta. Madrid.

VALVERDE, J. A. (1971). El lobo español. Montes, 159: 229-241.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Investigación sobre o lobo

en Ourense. 01/11/2009

Isabel Barja (Natural de Campobecerros en Ourense) , investigadora da Universidade Autónoma de Madrid.

 

Investigación sobre o lobo ibérico realizado dende 1998 no Macizo central de Ourense, entre outros

 

Os resultados máis importantes da investigadora son os seguintes:

1º)  Seguindo unha metodoloxía basada nos excrementos en lugares de cría e supervivencia do lobo entre os anos 1998 e 2002, cun análisis de 593 excrementos estos foron os resultados:

62,8% foron corzos.

12,6% cervos.

10% Xabaríns.

Ovellas domesticas  7,7%

Cabras domésticas 2,9%

Queda un 4% ?

Do anterior penso que se deduce claramente o tipo de alimentación polo menos na provincia de Ourense e caen tamén outros mitos. o lobo prefire as presas salvaxes, está claro.

 

2º) O resultado inda non está publicado pero seica hai unha relación grande entre a presión turística e o estrés do lobo, e polo tanto unha influencia  grande a hora da reproducción e da vida dos lobos.

Tamén investiga a comunicación química entre os lobos e como influe  por exemplo a altura da vexetación a hora de poñer as marcas.

 

3º) O parecer según as súas investigacións o número de lobos polo menos na zona de Verín non baixou.

4º) Os lobos viven en Ourense en manadas pequenas con predominio dominante da parella alfa a hora de aparearse.

A verdade é que se trata dunha entrevista moi interesante que podedes ler completa neste link.

Link na Región.

Tamén podedes ver este video:

Ver este video no que fala  Isabel Barja sobre estos datos curiosos , a mostra dende logo foi alta e permite decir que o lobo prefire os animais salvaxes os domésticos.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EXPRESIÓNS FAMOSAS SOBRE O LOBO

Fotografía de Gerard Lecomte e Bernard Dumort.

 Sacada do libro Lobos. mitos e lendas

 

Son famosas as seguintes:

"Meterse na boca do lobo" , esta frase fai referencia a cando nos poñemos en peligro por unha imprudencia.

 

"Verlle as orellas o lobo" , esta frase fai referencia a cando nos damos conta do mal que estamos a facer unha cousa, por non prestarlle atención.

 

"Sonche lobos da misma camada" , é outra frase típica para indicar que duas persoas son amigos o do mismo pensar ou proceder. En definitiva teñen intereses comúns.

 

"Ser lobos con pel de cordeiros" , esta frase fai referencia os hipócritas, ou a xente pouco de fiar.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uxío Novoneira e o lobo.

Cousos do lobo!
caborcos do xabarín!
eidos solos
onde ninguén foi non ha d’ir!

O lobo! os ollos o lombo do lobo!

Baixa o lobo polo ollo do bosco
movendo nas flairas dos tiesos
ruxindo na folla dos carreiros
en busca de vagoada máis sola e máis medosa .

Rastrexa
párase e venta
finca a pouta ergue a testa e oula
ca noite na boca


Uxío Novoneyra

Saír.


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Os mastíns básicos

Sacado da Voz de Galicia do día26/10/2014.

Según entendidos como Luis Laneza dice que os mastíns son "muy  eficaces en zonas como A Fonsagrada e Os Ancares para prevenir los ataques y que esta medida es un ejemplo a seguir".

Ó parecer seica na propia xenética do mastín, que foi concebido para ese traballo de protección. A raza lembra Chisco Lema "maxima presencia en la Sierra de la Culebra y no entiende como  como no fue importado a Galicia" . A raza intimida o lobo. Para que un lobo poda tumbar a un mastín xa ten que ser moi experimentado ou ser unha manada.

A clave según Javier Fernández e que "o mastín crezca co rebaño, porque é casi unha ovella máis". O animal seica de día vese tranquilo pero de noite transformase o montar garda.

 

 

 

 

Ver este video sobre o mismo tema.

Por certo o ter mastíns e outros cans está subvencionado,  en Galicia polo menos.

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Alarma en Ourense.

Alarma en Valdeorras, o parecer tanto ganadeiros como cazadores están descontentos.

Nos montes de Vilamartín apareceu un lobo morto, os cebos envelenados volven os montes galegos, mal asunto.

Hai moitos avistamentos e alarmas que son cans asilvestrados, o lobo non se deixa ver facilmente, nunca se deixou ver así...

Hai moito descoñecemento na xente e o lobo cada día tenno peor.

O día que desapareza o lobo dos nosos montes será unha perda irreparable...

Ver este artigo de La Región do 08/12/2019.

 

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O lobo conquista Europa

Hoxe está nestes lugares.

Decembro 2014. (Fuente Science)

Ver este artigo de El País.

Conquista Europa + 2014

Saír.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Documental sobre o lobo:

 sensacional

 

Saír.