Unha babuxa é unha chuvia moi miúda e pouco intensa.

O poñela neste dicionario fluvial ten un sentido claro, eu diría dous sentidos. Un,  que se  sepa que a chuvia é moi importante a hora de falar dos ríos; dende todos os puntos de vista: o río medra, as fontes non secan, o río límpiase; e por útltimo a hora da pesca da troita por exemplo según o tipo de chuvia é positiva ou non. Por exemplo unha chuvia a chuzos ou a cachón evidentemente é nefasta para a pesca.

As mellores chuvias, para a pesca da troita, son a babuxa, o froallo e as treboadas;  pero as treboadas  despois de producirse a chuvia; as troitas, moitas veces, vólvense tolas por comer e entran os enganos moi ben, despois da treboada e a súa descarga de chuvia; cousa totalmente lóxica, a descarga fixo caer ao río moita vida, e aproveitanse do rianxo...

O segundo sentido que ten  ou teño para poñer estas palabras é demostrar,  unha vez máis,  que o galego é único e debemos conservalo,  estudialo e usalo. A súa riqueza é incrible...

No que sigue poño 100 formas distintas de explicar como chove en Galicia. Pero hai algunhas máis, xa que por exemplo ten anotadas  Antón Ribeiro Coello nada menos que 114 formas, ademais perfectamente estructuradas en 6 grupos e con outros datos moi interesantes. Bon traballo. Poño ao final o link de Antón xa que merece a pena e tamén outras referencias interesantes e curiosas.

 

Explicarei un pouquiño esto, axudado polos dibuxos, por certo moi ben feitos. Logo puxen eu outros...

O autor é Alberto Guitián ó que felicito. A supervisión lingüística é de Elvira Fidalgo da USC. Logo houbo engadidos do que escribe...

O poster está editado por Cucuducho.

 

 

Babuxa: é unha chuvia fina,  miúda e  pouco intensa. Tamén se chama babuña, barballa, barbañeiro, barruñeira, boubizo,  breca, calabobos, chuviñada, marmuñeira, mexaparvos, poalleira, poallo, patumeira, zarzallo e orballiscada entre outros moitos nomes.

 

 

Barrufa: é unha chuvia miúda e pouco intensa pero un pouco máis grande a gota que a babuxa. Tamén se chama barbaña, barbuña, barbuza,  barrallo e basto entre outros nomes.

 

 

 

 

Froallo: é unha chuvia moi miúda que cae lentamente e alterna con momentos de sol. É a chuvia mellor para ver o arco da vella ou arco iris. É moi boa tamén para practicar a pesca da troita, dependendo de que o vento non sexa forte, e non sexa do norte. O vento sur ideal. (Estou pensando na pesca da troita en Galicia). Tamén se chama Mexadeira e Breca entre outros nomes.

 

 

Dibuxo propio.  Nótase ben.

Loaira: é un pequeno espacio de sol entre dúas chuvieiras.  Decir que a loaira non é a chuvia é o efecto do sol entre as chuvieiras. É unha situación especial que se da moitas veces. Tamén nos ríos é unha situación beneficiosa para a pesca da troita, o mismo có froallo do dibuxo anterior, sempre que non teñamos vento do norte. Tamén se chama caldelo, raeira, raiola entre outros nomes.

A ideia deste texto e concretamente esta palabra foi suministrada por María Loaira, unha nena para o que escribe,  e á que lle dou as grazas.

 

 

 

Orballo: chuvia miúda e persistente, un pouquiño máis que a babuxa. Ten moitos máis nomes como orballada, poalla, poalleira, chuviña, zarzallo, marmaña,  mocalleira, patiñeira, parrumada...

 

 

 

Bátega: é unha chuvia repentina, moi intensa e de curta duración. Tamén se chama arroiada, batagazo, batagón, bategada, ballón, balloada, basto, brea, cairo, cebra, chaparrazo, cifra, Cimbra (cae torcida), chaparrada,  chuvieira, decembra, torba e torbada entre outros nomes.

Si a chuvia anterior vai acompañada de vento forte, xeralmente norte tamén teño visto a palabra xistra, ciobra, chuvasco e Chuvascada. Nestos  casos mellor non pescar e esperar que acampe. En moitos ríos que son coutos rematamos mellor no refuxio de pescadores.

Dende logo con aire norte estase mellor na casa...

 

 

 

Treboada: é unha chuvia intensa e súbita que pode ir acompañada de vento forte e que adoita ter pouca duración. Poderíamos dicir que é unha chuvia con raios e tronos. Ten máis nomes como torboada, torbón e trebón entre outros. Normalmente despois de unha treboada, e si non choveu moito,  é un momento excelente para pescar troitas nos ríos galegos.

 

 

 

 

Chuzo: é unha chuvia con moita intensidade. Fálase de "chover a chuzos" ou "caeren chuzos". Tamén "caer auga a chuzos"  ou "chover chuzos de punta". Tamén se chama dioiva, dioivo e diluvio

 

 

Cebrisca: é unha chuvia que vai acompañada de neve miúda e normalmente de vento forte. Tamén se chama sarabiada forte.

Aquí según a cantidade de auga mezclada con neve pode chamarse aparte de cebrisca, auganeve, calistro, cebrina, escarabana, corisco,  coriscada, nevada, nevarada, nevareira, nevarisca, nevisca, nevario, salabreada, etc.

 

Dibuxo propio. Nótase ben.

Esta chuvia pode levar ó que en galego chámase Sarabia, que é auga conxelada (xeo) e que cae en forma de grans fortes e grosos, que se chaman Pedras ou pedrazo.

 

Nas veigas do río Asma en Chantada falan dunha seca-fría que cae moi raras veces co aire norte ou Zarandón e que non chega case nin a mollar pero, iso sí, é moi frio. A información é de Benigno González de Vilaguillulfe. Nas notas fago referencia o traballo de Antón Ribeiro que é de onde copio esta información tan interesante.

 

 

 

 

A Cachón: é unha chuvia con moitísima máis intensidade. Ou sexa chuvia a chuzos,  pero moito máis grosa.

 

 

Dibuxo propio.

 

Barruzo é un chuvia miúda que se desprende da néboa, que é mesta, húmida e baixa. Chámase tamén  meleada, melura, molura, mera,  salseiro e torba. A última salseiro as pingas de auga caen dunha néboa espesa provocada polo vento na superficie do mar.

 

Xa para rematar temos que poñer ó que pasa coa condensación de auga sin chegar a chover, ou sexa falamos de borraxoia, brétema, nébula, néboa,  borraxeiras, fuscallo, nebra, zarracina e neboeiros entre outros.

Estamos a falar de néboas densas e compactas como os neboeiros, ou as borraxeiras que son condensacións de auga na atmósfera que están en contacto coa superficie terrestre ou o mar. Son gotiñas de auga tan microscópicas que flotan no aire, e reducen a visibilidade. Fórmanse o enfriarse o aire que está en contacto coa terra ou co mar. O igual que as nubes alcanzan un punto de rocío. As veces mollan...

Con esto remato o apartado de chuvias, pedindo que escampe, xa choveu moito nas liñas anteriores...pero teño alcanzado o orgullo do noso idioma, unha auténtica pasada...

 

 

Dibuxo propio.

 

A escampada, é tamén moi importante na pesca, é ese espazo, as veces curto de tempo,  no que deixa de chover ou remata a chuvia; tamén se di escampadela, escamprada, esteada, esteo,  estiñada, estiño, amizada e estrelampo.

--o--

 

Notas bibliográficas:

 

Notas:

.-Agradecer á miña filla María Lorenzo Aira (María LoAira en broma)  que me fixo chegar o dibuxo, de Alberto Guitián,  que figura nesta ficha. Unha curiosidade para mín e para ela.

Ela tamén ve a gran riqueza do noso idioma.

Un bico.

 

 

.-Tamén atopei algunhas palabras, casi tantas como capítulos,  na novela "Os do mar" de Paco Paz, novela que fala de Rinlo (Ribadeo, Lugo, Galicia)  e que enxalza a beleza natural e algúns dos seus tesouros. É a súa primeira novela e dende logo promete moito. Noraboa e grazas.

 

 

.-Link de Antón Ribeiro Coello do seu traballo "Nomes galegos para a chuvia e o chover". Noraboa. Gran traballo.

Este traballo foi para mín básico xa que puxo un pouco de orden nestas chuvias tan distintas que temos na nosa terra.

--o--

  

Saír.