Río

      Un río é un curso natural, vivo,  permanente e continuo de auga doce que flúe por un leito entre o seu nacemento e a desembocadura noutra masa de auga continental ou no mar. 

     Fluir é correr un líquido; discorrer. Efectivamente no río flúe a auga.

Nas fotografías que siguen (todas do autor da www) poden verse auténticos ríos de Galicia. Tamén algunha fotografía  dun leito que foi un río e moitos anos deixou de selo...

 

Río Miño en Arbo.   O pai dos ríos galegos: o río Miño. Retorta incríble do río Miño preto de Arbo. Un lugar impresionante é único, onde inda podemos ver un río : o río Miño. O río Miño por riba de Frieira non é un río normal, é un río embalsamado por Fenosa e medio morto pola contaminación. O río Miño foi, en tempos, o mellor río galego en todo. Hoxe estase a convertir nun río moribundo.

Río Lor, un dos mellores ríos de Galicia.     O río Lor na Labrada, outro río de Galicia. O río Lor é para mín, hoxe en xaneiro do 2002,  o mellor río Galego que coñezo, en canto a súa conservación. Unha auténtica marabilla. Dende o seu nacemento ata a súa desembocadura no río Sil; preto da Labrada, ver a fotografía,  é un río sensacional.

Río Navea, tamén chamado río Queixa foi o meu río preferido en trinta anos largos...Hoxe casi no ano 2026 está medio morto.   O río Navea ben merece esta marabillosa fotografía. ¡Moitas grazas amigo, sinto moito no estado que estás actualmente!     O río Navea en Ourense, de momento un río. O río Navea é outro río sensacional, auga doce, flúe normal, é desemboca no río Sil, xa non de xeito moi normal. Sin dúbida no tramo da fotografía inda é un río. Actualmente ten 15 kms. de río sensacionais. Logo veñen os encoros que escarallan o río totalmente. O río Navea é un afluente do río Sil. Na miña visita en setembro de 2012 vexo que este río está actualmente na UVI, medio morto sin vida e cheo de cinza. Ver este video da miña visita. Sinto que esté así un río que sempre me deu moitas satisfacións, pescando, sin pescar, paseando, etc. No ano 2025 ardeu totalmente o seu contorno e as cinzas volveron a deixar este gran río na UVI.

Río Xares que nace preto de Peña Trevinca. Un río tamén fora de serie en tempos.     Río Xares outro gran río da Provincia de Ourense. Tamén se trata dun río sensacional dende o seu nacemento ata a Veiga, a partir dese lugar non é un río. O encoro de Prada remata con este río. Por debaixo do encoro ata o Sil a morte aparece  a cada paso. Fotografía do autor da www, xaneiro do 2002. Couto do Xares. Un río que xa non é o que era...

Río Xallas. O final está a fervenza de Ézaro.     O río Xallas na súa desembocadura en Ezaro. Un río morto. Esto chámanlle un río algunhos dos políticos, tamén os donos da hidroeléctrica do Xallas. Para mín non é un río, é simplemente un roubo a man armada. Unha vergoña. Trátase dun atentado a natureza e os seres vivos que sin dúbida habitaban ese tramo de río. Algún día a Xunta ten que obligar a estas empresas a restituir o roubado e cumplir a lei. Ver a fotografía seguinte.

Nota sobre o río Xallas: A Xunta non fixo casi nada por este tramo, Fraga decretou no ano 2002 que os domingos as 12:30 tería vida este río o resto dos días  non.  Pero a lei si decretou que este tramo debera ter sempre o caudal ecolóxico. Esto pasou no ano 2011. "Ríos Vivos" ganou un pleito a Ferroatlántica que lle obliga a cumplir a lei: deixar caudal ecolóxico. Agora si é un río...inda que sexa cativo...Xa sabedes o do difusor e a pedra...Ver neste dicionario fluvial o tema de caudais ecolóxicos. Este é un exemplo...

Agora si podedes ver sempre como este río, o río Xallas,  desemboca no mar nunha fervenza:

Esta fervenza está a 1 km. do encoro anterior. Agora podemos vela todos os días...

Esta páxina, síntese orgullosa de reivindicar dende 1998 que esto pasara, por lei...

---------------------------------------------------------------------------------------

Os ríos sabedes que van disminuindo a sua pendente dende o nacemento ata a súa desembocadura noutro río ou no mar,  por lóxica para moverse a súa auga terá que ir sempre da maior pendente ata a menor.

 

 

Vedes no perfil do río Miño, nos 307.5 km. que ten de lonxitude as tres etapas de tódolos ríos: no curso alto normalmente leva unha pendiente moi pronunciada e polo tanto unha forte corrente que se traduce en ferbenzas e saltos de todo tipo, o desgaste do río é grande. No curso medio vai máis de vagar é o lugar dos meandros, o desgaste é moito menor. Finalmente no curso baixo o río vaise ensanchando, vai moito máis lento ata desembocar neste caso do río Miño no mar.

 

O río Miño de mozo. Curso alto. Fotografía de J.M.Galaico.

 

Río Miño no curso Medio. Que conste que o exemplo non é o mellor, nesta zona quere volver ser xoven...Fotografía Secundino L.

Curso baixo do río Miño, preto da desembocadura.

Hai ríos que mocean de vellos, pero son os menos. O río Xallas é un deles...

Río Xallas, un auténtico mozo na súa desembocadura no mar, en Ézaro. Debe ser o único de Europa, non é normal. Eu penso que se debe cabrear xa que o teñen en moitos tramos preso e aproveita para reivindicarse...

 

--o--

Aproveito a palabra río para reivindicar  uns ríos vivos:

Nos meus traballos de internet, entre outros a páxina Os ríos galegos, nos que está este dicionario,  quere mostrar tres cousas:

 

Primeiro: mostra-la vida dos nosos ríos e polo tanto mostrar o gran dano que se fai cando se atenta contra esta vida.

Segundo: pretender que o internauta descubra por qué razón algunhas persoas amamos con paixón os nosos ríos e  defendémolos diante dun mal chamado progreso que non os respecta.

Terceiro : Fomentar con este traballo a afección a  visitas a natureza, para coñecer estes seres vivos  que habitan as nosas ribeiras, que sen dúbida é o mellor e máis natural que temos en Galicia. " O descoñecemento é unha das causas graves da desgraza humana" dicía Epicuro e é certo.

 

Remato cunha poesía de Eduardo Moreiras (1914-1991) , gran poeta galego, 

 chamada "Ríos da Miña terra". Nela fala dos lugares que frecuenta, por unha parte as terras da montaña do Lor, os cumes e aldeas e por outra o Soldón, os dous afluentes do río Sil.

 

Fotografía de Santiago Parra ou Celia Díaz

 

Río da miña terra.

 

Miña terra fermosa

anda entre ríos deitada.

 

Cumes do Driz esgrevio

onde Deus acouga

celeste ensono de pobos montañeses

no verdor do souto,

levan a cantiga azul do Lor

ao corazón da valgada.

 

Na outra banda, Soldón mozo,

sin pontes nin brasóns,

agora fosco de escumas e carraxe

aferrollado nista patria miña.

 

I o Sil nobre

e soio

a percurar imaxes de amor,

lembranzas dista terra viva

polos canles do ceo.

       (Os nobres carreiros)

 

A poesía e a fotografía estan copiada do libro:

Voces da Terra. Quiroga e os seus Escritores, un sensacional libro, moi traballado, de Celia Díaz Núñez. Publicado por GraFic-Lugo, S.L. en 1995.

 

    

 

Saír.