Nome científico	Nome galego	Nome castelán
Dimensión	Identificación: odonatos	Libeliña tigre
Habitats	Alimentación	Reproducción
Respiración	Vese nos meses de...	Interés
Protección	Curiosidades	Fotografías
A súa ninfa: os besbellos.	Os anisópteros en Galicia.	Ver a importancia no IBMWP
Confusión coa M. Splendes.	Libro das libeliñas de Galicia	Modificado 21/08/2021

Saír.            

 

Nome científico Fotografía de David Kitching Cordulegaster boltonii Donovan 1807   Taxonomía: Reino: animalia Clase: Insectos Orden: Odonata Suborden: anisópteros. Familia: Cordulegastridae Xénero: Cordulegaster Especie: Cordulegaster boltonii   Nota: existen moitas familias de libeliñas en Galicia, todas teñen en común que nacen tras un proceso de paso de larva a adulto, sempre na auga e o final son voadoras con aspectos, alimentación e habitats moi similares. Esta ficha fala da Cordulegaster boltonii que é unha máis dentro dos anisópteros. Un dos apartados da ficha fai un resumen das outras libeliñas que nos podemos atopar en Galicia.     Ir a características

Nome galego: Libeliña. Quitaollos común.  Tamén se chaman: Tizón do demo, gaiteiros do demo, sacaollos, mollacús, lavacús, candileiros e candis. Tamén por suposto cabaliño do demo ( os cabaliños do demo, son en Galicia tanto as libeliñas como os gaiteiros). Ir a características

Nome castelán Sensacional fotografía de Jose Manuel Ranz da libélula tigre. Libélula tigre. Libélula. Quitaojos común. Ir a características

Dimensións: Son odonatos de corpo grande ata 8 cms. Neste dibuxo vese que o macho é un pouco máis grande que a femia sobre 1 cms. máis. Esta libeliña é das máis grandes. Ir a características

Identificación: Os odonatos son os cabaliños do demo, ou sexa as libeliñas e os gaiteiros Libeliña Tanto a libeliña como os gaiteiros son insectos de moito colorido e corpo moi alongado. Cabeza móvil con grandes ollos. A larva desta libeliña. Fotografía sensacional de Robert Thomson Ninfa da libeliña. O besbello (odonato). Ten sobre 2,5  a  2,7 cms. Esta ninfa é precisamente a que corresponde o  Cordulegaster Boltoni que se está describindo nesta ficha. Unha depredadora incrible dos fondos dos nosos ríos. Aliméntase doutros insectos. Na fotografía esta ninfa vista de frente. Fotografía sensacional de José Luis González sacada dunha exposición feita en Ourense (vese ven o fondo da imaxen...) O lector que se faga un lio debe saber que a libeliña, antes de selo é unha larva no río que vive sobre tres ou cuatro anos no fondo e logo se transforma na libeliña final, que se aparea, pón os ovos e volta a empezar coa larva.  Ver reproducción.   Son na etapa de ninfa os odonatos (besbellos en galego). Seguimos vendo algunha característica de identificación desta libeliña:   O corpo presenta tres partes perfectamente diferenciadas: cabeza, abdomen e cola longa. Teñen as ás,  que en reposo permañecen desplegadas nas libeliñas, ver a fotografía de arriba. Sempre despegadas como un avión. Gaiteiro (Os gaiteiros sempre teñen as ás o longo da cola). Aparato bucal de tipo masticador, con mandíbulas fortes. O acoplamento entre macho e femia é espectacular, ver fotografía máis abaixo. Poñen os ovos na auga dos que logo naceran os besbellos. Os odonatos están dividos en dous ordenes: os  anisópteros ou libeliñas ( libellula, Aeschna, Anax, etc )  Libeliña e os zigópteros (Lestes, Pyrrhosoma, Calopteryx, etc. ). Tamén se chaman gaiteiros. Gaiteiro.   Ir a características

Libeliña tigre: A cor do seu abdome non deixa lugar a dúbidas, abdome amarelo con aneis negros ou o revés. Pode confundirse con outra libeliña, ver o apartado correspondente.   Ir a características

Alimentación: Insectos voadores que capturan en pleno voo colléndoos coas súas patas. Tamén outros insectos, como moscas, mariposas, etc. Por suposto ela misma é presa de paxaros e outros insectos. Por exemplo si cae a auga e non anda lista os zapateiros dan boa conta dela... Neste caso os zapateiros están a dar conta dun gaiteiro que caeu a auga. Ir a características

Respiración: As larvas respiran por branquias traqueais. O osíxeno consígueno gracias a existencias dunhas tráqueas branquiais internas que o circular o líquido a través delas fan que dispoña dunha respiración. Gracias o anterior as larvas logran, mediante a expulsión dun líquido,  unha sobre - velocidade para capturar presas.   Ir a características

Reproducción É do máis incrible, dende a copulación ata o estadio final, pasando entre 10 a 15 estadios. Neste caso son dous gaiteiros no momento da copulación. A cópula é incrible. Na fotografía vese como o macho suxeta a femia e como esta recolle os espermatozoides. Logo a femia pon os ovos na auga. A partir de aquí e durante 1 a 5 anos próducese un proceso incrible onde pasa de ninfa de distintos xeitos, cada vez máis grande e cambiando moito de caparazón, ata subir a unha ramiña ou a unha pedra e cambiar por completo de forma,  pasando de ninfa a cabaliño do demo. Si digo que deste insecto que vedes sae unha libeliña é dificil de creer. Para mín é unha auténtica marabilla da natureza o paso desta larva de odonato a libeliña que vedes a continuación.   ( Poño unhas fotografías do cambio)   Ir a características

Habitats: Preto dos ríos e charcas. Esta libeliña concretamente pide augas rápidas . É moi común. É o máis frecuente en Galicia dentro da familia dos cordulegasteridae sobre todos nos tramos dos ríos medio e superior. Información sacada do libro "Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galcia" de  Marcos A. González y Fermín Cobo. Hercules ediccións. 2006.     Ir a características

Vese nos meses de...   De maio a agosto. As libeliñas debido o sistema de ás que teñen son capaces de manterse paradas en voo. Toda unha máquina de navegación aérea.   Ir a características

Interés Son moi espectaculares. Aparte a súa existencia a carón dos ríos denota que o río ten vida dentro e fora da auga.     Ir a características

Protección: Non están protexidas.       Ir a características

Curiosidades   Normalmente están sempre no aire voando. Poden voar grandes distancias.  Os acoplamentos das libeliñas macho e femias é incríble, xa que o macho suxeta a femia polo pescozo. Na  fotografía macho e femia copulando, trátase de gaiteiros, pero ben a selo o mesmo.  A femia cúrvase para recoller o esperma ata parte delanteira do macho. Así voan e voan ...   En Galicia chamamos libeliñas as libélulas máis grandes (odonatos de ata 80 mm.) e gaiteiros as mais pequenas, ata 40 mm. En realidade as libeliñas saen dos anisópteros e os gaiteiros saen dos zigóptero. Tanto un como outro son odonatos. Tanto unha como outra xa son diferentes o nacer, xa que mentras os anisópteros teñen un sistema especial de liberarse da membrana que conforma o ovo. Así válense dunha lámina denticulada, mentras que os outros empregan unha inflamación para romper a membrana. O desenrolo da larva pode durar de 1 a 5 anos ( 10 a 16 estadios). É totalmente falso que os cabaliños do demo mordan, son eso sí, auténticos devoradores de moscas e mosquitos, polo tanto beneficiosos...   Ir a características

Os anisópteros en Galicia Nota importante: este resumen está sacado integramente do libro "Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galicia" de Marcos A. González y Fermín Cobo. Publicado por Hercules de Ediciones. 2006 Dentro dos anisópteros, que son para mín as libeliñas hai varias familias en Galicia. Así: Os aeshnidae, cordulegasteridae, cordulidae, gomphidae e libellulidae. Cordulegaster boltoni A ficha anterior está describindo un cordulegasteridae, concretamente o Cordulegaster boltoni que é o máis coñecido en Galicia desa familia. Dentro dos aeshnidae a larva máis coñecida é a Anax imperator típica de augas estancadas, mentras que a Boyeria irene prefere as augas correntes. Ninfa da Anax imperator. Anax imperator. Ver que se trata dunha libeliña, observar as ás. Anax parthenope. Vese en Galicia canais de rego de prados e pequenos arroios. Descoñezo o autor da fotografía. Nesta familia tamén se atopa en Galicia a Boyerie irene. Neste link tendes esta libeliña e a súa larva, tamén un video. Dentro dos Corduliidae hai o parecer en Galicia dúas especies a Macromia splendens e a Oxygastra curtisi. Macromia splendes. De ollos grandes e coores vistosos. O río Cabe seica é un dos poucos ríos de Galicia onde se pode atopar esta libeliña, que voa tamén no sur de Francia e tamén entre Portugal e o sur de Galicia. A fotografía está sacada deste link. Ninfa da Macromia splendens   A Macromia está hoxe en Galicia en peligro de extinción. As ninfas viven en ríos anchos e profundos. Fotografía de Jachen M. Muller da Oxygastra curtisi. Outra libeliña moi abundante en Galicia Os Gomphidae están tamén representados en Galicia por cinco especies entre as que destacan o Gomphus pulchellus e o Onycogomphus uncatus, que son os máis común mentras que o Gomphus graslini está en peligro de extinción. Ver neste link o Gomphus graslini. Gomphus graslini. Protexido en Galicia e que só voa en augas moi limpas. Na fotografía de Jachen M. Muller vese o Gomphus pulchellus. Para rematar queda a familia das Libellulide on de hai en Galicia nada menos que cinco xéneros e once especies, entre as que hai tres que son moi comúns en Galicia. Por exemplo a Libellula quadrimaculata. Son libeliñas máis pequenas pero moi rápidas. Na fotografía a Libellula quadrimaculata. Un dos últimos atopados en Galicia foi: Lestes sponsa, un das últimas atopas en Galicia, concretamente en Pena Trevinca. Por suposto entre outras Para o que queira ampliar repito a bibliografía: Nota importante: este resumen está sacado integramente do libro "Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galicia" de Marcos A. González y Fermín Cobo. Publicado por Hercules de Ediciones. 2006     Ir a características

CONFUSIÓN COA MACROMIA  SPLENDES. Aproveito os dibuxos do libro recentemente publicado "Guía das libelulas de Galicia" de Miguel A. Fernández Martínez para ver as diferencias destas duas libeliñas: a líbélula tigre que Miguel A. pon o nome de  Tizón de bolton e a súa posible confusión a  Macromia splendes que chama Esmeralda espléndida.      ..    A da esquerda é a tigre (a de esta ficha) e a da esquerda é a Esmeralda,  teñen detalles que as diferencian e que se poden ver nos dibuxos (sacados do sensacional libro que cito) o abdomen e distinto en cores. Diante das ás as cores son distintas a tigre son amarelos e a esmeraldas ten tonos verdes, entre outras distincións...     Ir a características

LIBRO SOBRE AS LIBELIÑAS DE GALICIA O sensacional libro é "Guía das libélulas de Galicia" está publicado por Baía Edicións no ano 2011. O autor é Miguel A. Fernández Martínez. O libro trae descrita todas as libeliñas atopadas en Galicia. Realmente sensacional. Por suposto está en galego. Pendiente de levar a miña bibliografía. Ir a características                         Fotos incríbles. Ver unha fotografía moi aumentada. Fonte: Fauna e flora de Europa. Guía de campo básica. Editorial Blume. Ver dúas fotografías sacadas polo autor da web en agosto de 2012. Espectaculares. Ir a características         Saír.                     LIBELIÑAS E GAITEIROS. Anisópteros (Odonato) Ata 80 mm. Libeliña ou Libélula. Quitaollos común.         Zigópteros (Odonato) Ata 40 mm Gaiteiro. Gaiteiro alizul. (Máis pequeno ca libeliña)   A ninfa de libeliña, o odonato (Anisóptero) que tamén chamo besbello é moito maior que a de gaiteiro ( Zigóptero)  e dende logo con moita máis forza. As duas teñen mandíbulas pero mentras o Odonato caza por vista, e moi rápido e moi depredador o outro,  o gaiteiro,  caza por aproximación e en base as antenas, é polo tanto moito máis lento no río. Ver máis diferencias: Na libeliña a cabeza é redonda e os ollos case están pegados. As ás permañecen abertas en reposo e o longo da cola presentan tres segmentos, tipo cono, moi característicos. Teñen un voo moi sofisticado, son capaces de pararse incluso no aire, son incribles. No gaiteiro a cabeza é redonda pero os ollos están máis separados. As ás permañecen pousadas o longo da cola.  Non presentan, por regra xeral esas tres partes.  Son dende logo máis pequenos e incapaces de pararse en voo. Estas larvas dan lugar os cabaliños do demo: a pequena da lugar os gaiteiros e a grande  as libeliñas que son máis grandes. Esa é a diferencia.   Ver dúas fotografías do autor da web sacadas recentemente, 2012:   Gaiteiro. Carballeira de Grés. Agosto 2012. Fot. Secundino Lorenzo. Libeliña azul. Area recreativa de Monforte. Río Cabe. Agosto 2012. Fot. Secundino Lorenzo. Ir a características