Chámanse CURTIDOIROS os lugares onde se curten as peles, ou sexa se preparan as peles dos animais para conservalas. Os homes que se dedicaban a traballar nos curtidoiros recibían o nome de curtidores ou coireiros (tamén piliteiros) e sobra decir que tiñan que ver moito os ríos galegos no seu traballo como veremos, moi de pasada, a continuación.
Según Xoaquín Lorenzo soio quedaban tres curtidoiros en Galicia a saber en Lalín, Noia e Allariz.
Hoxe en Allariz pode visitarse o Museo do Coiro e documentarse do proceso, por suposto tamén consultando entre outros a bibliografía citada.
O proceso de curtido do coiro é longo e complicado, xa que cós procedementos que usaban (por certo ao final de moitísima calidade) tardábase máis dun ano en obter o producto final. Logo os zapateiros, maleteiros, fabricantes de baúis, pelellos de viño e outros utensilios farán o resto.
O cortidor comenza por mercar os pelicos ou pelellos de gando ovino, bovino, cabalar o outros animais.
O proceso ten tres pasos que son o lavadoiro, a mudanza e o remate. En todos os procesos as augas do río son fundamentais e básicas.
O lavadeiro que se ve na fotografía de arriba eran pías feitas con lousas de pedra de 3 x 2 metros e 2 metros de fondo nestas pías ponse a pelica a remollo en auga pura, ou sexa auga do río, para que solten a sal que teñen, é o típico remollo.
Logo siguen outras fases como o pelado no caleiro, o raspado, o lavado en auga limpa o escarnado e un longo etc.
En todos os procesos, repito, a auga do río é fundamental.
Na unidade didáctica que aparece neste link http://www.allariz.com/datos/Unidade_Didactica_-_O_Coiro.pdf vese perfectamente como era o tratamento do coiro e o mesmo tempo como é actualmente.
De feito na fábrica de curtidos da que se ve o plano arriba atendendo o número de dependencias está o proceso completo. Ver a zona do lavadoiro, a zona da mudanza e por último a de raspa ou remate.
Os interesados no tema teñen unha descripción o detalle no libro "Os oficios" de Xaquín Lorenzo Fernández e por suposto tamén na unidade citada.
Xaquín remata o seu traballo decindo "...nos nosos días cúrtese mais axiña e con menos traballo, mais preciso é recoñecer que os coiros son ben máis ruíns do que eran endenantes..."
As casas dedicadas a transformación da pel utilizaban animais do contorno, que sometían logo a unha transformación bastante complicada, as técnicas usadas tuveron un gran apoxeo no século XVIII e XIX. Moitas destas "fábricas", que en realidade eran casonas de particular e funcional arquitectura, estaban apartadas xeralmente dos núcleos habitados polo seo fedorento ambente. Por suposto sempre a carón dos ríos ou regatos xa que a auga era fundamental no proceso.
Na fotografía outra vista do Museo do Coiro en Allariz, un lugar de visita obligada para aquel que queira coñecer a nosa terra, sexa galego ou non.
Fontes da ficha: libro "Os oficios" de Xaquín Lorenzo Fernández de editorial Galaxia e o libro "Ourense etnográfico" publicado pola Diputación de Ourense en 1998. As fotografías son de José Antonio López.
Museo do coiro de Allariz. Fotografía sacada desta www. Link da fotografía.
Nese mismo link hai unha unidade didáctica que explica de forma marabillosa todo o proceso do curtido do coiro. Ten este link.
Saír.