Os biblioburros

Burros e libros


Texto de
Monte Reel

Chámanlles os "biblioburros". Os animais son baratos, fiables, non lles fai falta gasolina e van a tódolos lugares sin problemas. Un home leva libros por riba dos burros as aldeas de Colombia, xa que está convencido que si existiran moitos que fixeran o mesmo e se apasionaran por estos traballos poderíase rachar o ciclo de 40 anos de violencia entre os guerrilleiros e os paramilitares.

 

       Tódolos fín de semán, Luís Soriano e dous burros cargados atravesan montes e vales no Norte de Colombia, onde aldeas como El Dificil e El Tormento reciben o seu nome precisamente por ter camiños de dificil aceso e moi malos de andar; todo un tormento andar por eles.


       A misión de Soriano é quixotesca e a carga dos burros é incrible: caixas con 160 libros destinados às aldeas ailladas, onde os residentes non teñen virtualmente acceso à lectura, salvo algúns textos da escola primária, en follas xa moi escritas, arrugadas e marcadas polo uso; e alguns textos da Biblia, nada máis.


      Hai cinco anos, esta biblioteca itinerante, a que Soriano chama "biblioburros", é a única nesta pobre e remota zona rural de Colombia.
"As persoas de aquí adoran as histórias", dice Soriano, de 32 anos, antiguo tendeiro desa aldea do estado da Magdalena. "E eu intento, à miña maneira, manter vivo ese entusiasmo."


       Soriano apaxionouse polos libros ós seis anos, máis tarde licenciouse en Literatura española; todo elo, parece ser que foi,   despois de que un profesor se desplazara a súa aldea dúas veces o mes e lle metera o gusaniño no corpo... Esta paisaxe agreste, onde viviu toda a súa vida,  é moi dificil para medios de transporte con rodas, pero asequible para animais como o burro. "Os animais son baratos, fiables, non precisan de gasolina e poden ir prácticamente a tódolos lugares do país", observa.
Nunha carpeta bermella, Soriano garda unha lista dos títulos que os paisanos piden con maior frecuencia. A súa biblioteca itinerante inclue romances, histórias e textos de mediciña, os libros máis populares son as histórias infantis con acontecementos incríbles, en lugares fabulosos,  onde os animais se asemellan ós homes e son os heroes. Tal vez sexa por eso que Soriano e os seus burros se atopan tan ben na zona.
Recentemente, antes da súa volta semanal, à noite,  Soriano coloca os libros en bolsas de plástico individuais, empaquetadas en capas de lona de maneira que se vexa o libro e que se poidan colgar dunha árbore, que será como os expoña posteriormente. El vai colocando os libros en capas, ordenando e colocando en caixas de madeira que coloca e ata nas albardas dos  burros. Soriano ten soio dúas regras para quen quer ler os libros: lavar as mans e non escribir nas páxinas. El sabe quen levou este ou aquel libro, prácticamente non anota nada,  dice que confía plenamente na honestidade das persoas.


      "Tal vez sexa unha das únicas bibliotecas do mundo onde as persoas veñen coas súas mochilas  e non son controladas à saída", observa Soriano.
Antiguamente el levaba unha vida mais normal, pois era dono dunha tenda de abastecemento e tiña unha familia para criar. Leia por pracer e tiña na casa unha biblioteca con cerca de 80 volúmenes. Despois, comezou a emprestar os seus libros,  pedindo e emprestando para obter mais. Rematou por aumentar a colección ata 4800 libros. A sua muller, Diana, estaba cada vez máis desesperada coa falta de espacio, os libros aumentaban moito,  para criar os tres  fillos. "Ela acostumbraba a preguntarme : "Que vamos facer,  comer libros con arroz?"", conta Soriano.


        Hai tres anos, Soriano atopou unha patrocinadora, Addis Marilyn, directora da biblioteca municipal de Santa Marta, unha ciudade a 300 quilómetros, situada na costa das Caraíbas, escoitou  falar do que el facía e convidouno para traballar como unha sucursal súa. Aproveitando a idea de Soriano, Marilyn patrocinou outros dois proxectos de "biblioburros". Actualmente, os três participan cun presuposto que ronda os sete mil dólares.
        Soriano dice non tuvo sorte ó  pedir axuda às autoridades locais para montar unha biblioteca decente, mais o goberno nacional interesouse mais. Ainda hai pouco tempo, un senador propúsolle crear unha rede de bibliotecas transportadas por burros para todas as zonas rurais de Colombia.


        Para prepararse para esta viaxe, unha xornada de três horas ata a aldea de Las Planadas, aparte dos libros Soriano embalou tamen 40 máscaras de porquiños que conseguiu obter coa axuda de Marilyn. El pretende distribuír as máscaras os nenos da aldea antes de que estas lean "Os  tres porquiños". Como idealista que é, Soriano pensa que se houbera bastantes persoas a apaxionarse por estas histórias, poderíase romper o ciclo de 40 anos de violencia entre os guerrilleiros e as forzas paramilitares.
Os soldados paramilitares, que maioritariamente usan os lucros da venda de droga para financiar un sistema de intimidación e ameazas de morte, controlan gran parte das aldeas da rexión. Mais Soriano dice que el e os seus burros mantéñense a marxe de todo eso e, por contra, os militares respétano moito.  Moitos dos nenos non saben ler, por eso, el aprende os nenos moi a menudo. Por veces tamén aprende os pais.
Alberto Mendonza, de 11 anos, presume xunto os outros nenos. A súa família, o contrario dos restantes nenos, ten un libro na casa.
"Temos un libro", declara. "A Bíblia."


       Nunha visita anterior, Soriano mostrara a Alberto un libro ilustrado sobre un osiño que pasa unha tarde enteira a construir castelos na area e a regar un xardín cheo de flores có seu avó. Hoxe, ese mismo libro atópase colgado nunha árbore. Cando Soriano remata a história e dice os nenos que poden escoller os libros que queiran, Alberto corre para a árbore e agarra o libro do osiño antes que alguén consiga chegar antes que el.

Nota:

Traducción libre de  Secundino Lorenzo dun texto (en portugués) que xa traducira (do inglés) Francisca Sacadura.

Texto que aparece no blog de nome ANOMALIAS.

salir.jpg (922 bytes) Saír.