Salix atrocinerea.

Salgueiro (Sauce).

Imaxen do río Lor, en Barxa de Lor , Fotografía de Miguel López Caeiro.

Salgueiros no río Lor.

  Os salgueiros (xunto cós amieiros e bidueiros)  forman o bosque de galería, xusto a beira dos regatos e ríos galegos. Son a primeira liña no río. Na fotografía hai, entre outros, moitos salgueiros nas beiras do río. As veces vense salgueiros no medio do río, resistindo a todo...

  Estas árbores, teñen a particularidade de fixarse intensamente no terreo no momento das ríadas polo que frean e atenuan as mismas. Non se entende a moda de moitos concellos da provincia de Ourense de quitar as árbores do río para facer paseos, praías fluviais (non saben máis...). Estas árbores son básicas na beira do río.

  Hai moitos salgueiros, os máis comúns nos ríos por este orden son:  o Salix atrocinerea (que se ve nesta ficha), o Salix salvifolia (hai unha fotografía na web), e o Salix viminalis (noutra ficha, tamén nesta web), entre outros.

Ver características.

salir.jpg (922 bytes) Saír.              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SALGUEIROS: características.

salir.jpg (922 bytes) Saír.                      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nome científico

NOME CIENTÍFICO

Salix atrocinérea L.

Salix cinerea auct.

Clase: Anxiospermas

Orden: salicales

Familia: salicáceas.

 

Nota:  Atrocinera ven de atro: escuro e cinero: polo veludo grisáceo das súas follas.

     

Veludo grisáceo pola parte de atrás. Polas escuras.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

Nome galego

NOME GALEGO

Salgueiro, salgueira, salgueiro negro, salgueiro zao, zao

Un salgueiro no medio do río en Chandrexa de Queixa. Esta árbore aguanta o que lle boten, pode pasar o río por riba que é moi dificil que o arranque a riada.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

Nome castelán

Nome castelán

Sauce ceniciento, sarga negra, salguero negro, sauce, bardaguera.

Salgueiros no río Navea. Ourense. Chandrexa de Queixa. Xusto no medio do río. Estos salgueiros levan anos nese lugar. Este é un río que no inverno leva moita auga, pero os salgueiros resistirán o que lle boten.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dimensións

Dimensións.

Salgueiro. Dibuxo.

Ata 10 metros.

O lóxico é que non pasen de 2 ou 3 metros, co que teñen aspecto de arbustos, pero poden ter ata 10 metros.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Identificación:

IDENTIFICACIÓN

As follas son bastante características, son tres veces máis longas que anchas. Alongadas. Máis anchas arriba que abaixo. Ve-lo dibuxo. 

Cun nervio principal do que saen os nervios laterais. 

Están finamente dentadas. 

Pola parte de atrás da folla (o envés) os nervios son máis prominentes e vermellos. Tamén a parte de atrás ten escasos pelos (si ten algún é vermello), ademais no ten aspecto sedoso ou de borra como outros salgueiros.

Os nervios non principais están unidos en forma de rede entre eles.

rionat52.jpg (13609 bytes)

Na base das follas, sobre todo cando son ternas, hai unhas folliñas moito máis pequenas que logo se desprenden. Parecen orellas de rato.

Ver o dibuxo.

Fotografía de salgueiros no río Miño, zona de reza en Ourense.

 Do tronco, moitas veces salen varias ramas.

 

Salgueiros no Navea. A fotografía é do 2005 e vese perfectamente o cambio de calidade. observar que as follas son máis anchas no ápice que na base.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Habitats:

HABITATS

Na fotografía, salgueiros no río Miño na zona de Reza en Ourense, salgueiros que resistiron a chea increible da Constitución do 2000.

O habitats do slagueiro son as beiras dos ríos de toda Galicia. Dende logo é o salgueiro máis común en Galicia.

Teño visto salgueiros moi bonitos e grandes, por exemplo no Ulla en Gres.

Normalmente, polo tanto, están nas beiras dos ríos galegos  o lado de amieiros e bidueiros.

As veces están no mismo centro dos ríos.

Os salgueiros, a diferencia doutras árbores que teñen frores hermafroditas, só posúen flores dun sexo en cada individuo. O salgueiro macho posee a flores masculinas, e o salgueiro femia as femininas.

 O encargado de arranxar o asunto é o vento e ocurre de todo. É moi curioso, pódese ver o salgueiro espido completamente no mes de febreiro pero coas flores nas pólas. Incrible.

Salgueiros preto do encoro de Velle en Ourense. Aguantaron a chea de decembre do 2001 incriblemente.

Debido o anterior enténdese que hai cantidade de salgueiros, xa que posuen unha facultade máxica para crear híbridos.

Nesta ficha estamos a referirnos o Salix atrocinérea.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

As Saucedas:

AS SAUCEDAS

As Saucedas son bosques de ribeira que se forman cós sauces.

Por saucedas enténdese todas aquelas formacións riparias dominadas polo sauce negro, ou sexa polo Salix atrocinérea, que é o caso. Por exemplo:

Na fotografía vese un bosque de ribeira de sauces, trátase de unha sauceda (en castelán). Concretamente é unha sauceda negra arbustiva típica do río Tuela en Zamora, moi preto da provincia de Ourense (O pasar o Padornelo, na misma baixada, está este precioso río...).

A fotografía está sacada do libro "La vegetación de Ribera de la mitad norte de España"  .

Caracterízanse por un verdor intenso oscuro moi bonito. Logo por un amarelo sensacional.

Imaxen do río Lor, en Barxa de Lor , Fotografía de Miguel López Caeiro.

Esta sauceda é no río Lor. Marabillosa. O que ocurre é que nela hai tamén amieiros, o fondo a esquerda.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Flores:

FLORES

Unisexuais, verdosas ou amarelas, coa envolta floral reducida a unha estructura nectarífera e provistas dunha escama pilosa de ápice oscuro.

As flores agrúpanse en amentos laterais.

Arriba están as flores femia e abaixo os machos.

Así falamos de salgueiros macho ou femia.

As flores non levan pendúnculo e si o levan é con bracteas (folliñas pequenas)

 

Salgueiro en flor no río Navea.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Froito:

FROITO

Estos pelos algodonosos entre blancos e vermellos son típicos da floración do salgueiro, entre xaneiro e abril. A fotografía é do autor da www. Ano 2006 no río Navea.

 

A floración entre febreiro en maio. Fructificación en xuño. O froito é unha cápsula de 7 mm, ovado-cónica, tomentosa, que se abre na madurez por dúas valvas. Sementes pequenas e cubertas de pelos algodonosos. Madura entre abril e maio.

 

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

Tronco:

TRONCO

Tronco de salgueiros no río Miño na zona de Reza.

Tronco similar. O tronco e pardo grisáceo, por regra xeral, ten estrías lonxitudinais.

Salgueiros no río Navea.

 

Salgueiro. Dibuxo. O tronco é direito e robusto. A corteza parda - grisácea. A copa é case redondeada e pouco densa.

Volver a características.

 

 

 

 

 

Interés:

INTERÉS

Os salgueiros son básicos nos ríos galegos. O salgueiro desempeña un papel importantísimo nas riadas, xa que aguantan moito. As súas raíces agárranse moito o chan e nas crecidas aguantan o que veña. Son básicos nos ríos.

Os salgueiros resisten ata no medio do río. Río Umia. Ponte do Areal.

Río Umia. Ponte do Areal. Hoxe debaixo do encoro de Caldas. ¡Malditos!. Observar no medio do río os salgueiros que poden con todo, menos cós encoros por suposto.

Salgueiro no río Navea en Chandrexa de Queixa. Ourense.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

Protección:

PROTECCIÓN

Non está protexida. É máis,  nos últimos anos as serras de moitos concellos da provincia de Ourense, dan boa conta deles; realmente hai moito descoñecemento no tema.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

Curiosidades:

CURIOSIDADES

A cortiza é moi rica en tanino e contén salicilina (que foi a base dun medicamento que está entre os máis importantes de tódalas épocas a aspirina. A aspirina está considerada dentro dos 100 inventos do século XX máis importantes).

Os salgueiros, nas crecidas, resisten o que lle boten. Na fotografía, sacada en maio do 2000 por debaixo do encoro de Belesar, no río Miño, que tiña abertas as comportas, demostro claramente o que estou a decir.

Os salgueiros aguantan todo. Había unha forte corrente, pero os salgueiros ahí están resistindo.

O quitar salgueiros e amieiros da beira dun río é un suicidio, que se veu a demostrar nas riadas que houbo en Galicia no ano 2006. Tanto canalizar os ríos, cortar árbores, edificar a súa beira, non deixar lugares para que o río, nunha chea, teña lugares para expandir as súas augas, que o final veñen as desgracias. O malo é que a natureza non ten volta atrás. O mal está feito e prácticamente esto non ten solución.

Salgueiros en Ourense, no río Miño, demostrando unha vez máis o que estou a decir, con respeto a esta árbore sensacional.

O salgueiro é unha árbore máxica en centroeuropa, de feito a palabra inglesa que o designa quere decir bruxa.

En Galicia o salgueiro no está así considerado pero dende logo utilizouse entre outras cousas para descubrir pozos de auga, defeito facíase unha especie de y coas ramas, esta y collíase coas dúas mans e así camiñando ibase explorando o terreno en busca de auga, si nun lugar había auga notábase a atración.

 

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

Os salgueiros e as cheas nos ríos:

OS SALGUEIROS E AS CHEAS

Os salgueiros resisten ata no medio do río. Río Umia. Ponte do Areal.

Os salgueiros resisten as cheas.

Ademais de resistir as cheas son básicos para que as cheas non vaian a máis. Un río sin árbores de ribeira é unha auténtica bomba.

Na fotografía o Río Umia. Ver os salgueiros non medio do río resistindo a tope.

A pena é que estos salgueiros e esa ponte xa están baixo as augas (abril do 2001) dun encoro irracional e inútil, o encoro de Caldas de Reis, Monumento a Prepotencia da Xunta de Galicia de Fraga Iribarne e o P.P. Ano 2001. ¡Menuda salvaxada!.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

Os salgueiros en Ourense nas enchentas de decembro e xaneiro 2000 - 2001:

SALGUEIROS NA CHEA DO 2000 EN OURENSE

Ver este salgueiro, soio, aguantando todo o río, ata 6 metros de altura por riba do normal, e aguantando. Por debaixo deste, preto da nova Ponte que están a facer,  hai unha chea de salgueiros que aguantan todo, quedaron mal, muy mal pero aguantaron.

Eses salgueiros aguantaron todo, e xa retoñan en abril do 2001. Hoxe no 2005 xa non existen, acabaron con eles doutra forma, simplemente talando as árbores. En Ourense esto de talar árbores a beira do Miño é unha especialidade do Concello.

Incrible o que lles pasou por riba, teñan en conta que estos non se vían, quedaron por baixo da auga, e ahí están un pouco tortos, pero vivos...

Os salgueiros en abril do 2002, xa recuperados de forma natural.

Moita xente ten a serra preparada e non se para a pensar o que supón cortar unha árbore.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

 

 

A moda dos paseos e praias fluviais en Ourense e tamén en Galicia:

OS BOSQUES DE RIBEIRA E OS PASEOS FLUVIAIS.

Realmente nada xustifica a desfeita dun bosque de galería de salgueiros e amieiros incluso nas ciudades ou vilas, sin embargo está de moda o talar árbores e encauzar os ríos.

Así están quedando os ríos, moitos en Galicia. Tálanse as árbores e faise esta desfeita.

O bosque de galería que antes cubría este río, neste caso o Barbañica (afluente do Barbaña en Ourense) agora é un paseo deste xeito. Esta zona estaba chea de bidueiros e amieiros, agora son pedras, cemento e terrazo...Dicen que ata quedou bonito, realmente é unha magoa.

Praia fluvial en Vilariño de Conso. Deste estilo están a facerse moitas, por exemplo nos Peares.

O malo é que inda por riba o pagamos tódolos galegos, fanse con fondos de europa, está claro...Vaia forma de tirar cós cartos...e inda por riba rematar coa natureza...

Volver a características.

Salgueiro en flor no río Navea.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

TIPOS DE SALGUEIROS

Os salgueiros son abondosos nos ríos galegos pero hai de varios tipos. Ver os máis coñecidos:

Ficha do Salix eleagnos un dos moitos salgueiros que hai en Galicia.

Salix eleagnos

Moi pouco común, vese en Ourense pola zona do Barco. Ten as follas moi longas.

Salix atrocinera

Que é o tratado nesta ficha ampliamente. Vese por toda Galicia a carón dos ríos. É sin dúbida o máis abondoso nos ríos de Galicia.

Salix viminalis

Que é a famosa vimbieira brava, empregada para atar nas fincas e para elaborar cestos. Está  noutra ficha. Observar as ponlas rubias; ademais son moi flexibles, que mo digan a mín na escola...

Salix alba

Aparece nos bosques de Ribeira máis meridionales de Galicia, pode acadar 25 metros. En Ourense vese polo Carballiño, Barbantiño, etc

Salix babylónica

É o clásico sauce chorón de follas caídas, longas e lanceoladas. Por certo o sauce da fotografía xa o cortaron en Ourense. Teñen unha serra ben lixeira no Concello...

Salix salvifolia

Especie de entre 2 a  7 metros, común por exemplo na provincia de Ourense. Follas grosas e caducas. O envés blanco con moitos peliños que parece unha arañeira. Tamén abonda nos ríos. Recibe tamén o nome de Salgueiro Nodoso. Este salgueiro tamén se utilizaba para facer cestos, igaul que a vimbieira.

Para profundizar nas diferencias, aparte de bibliografía que aparece abaixo, podedes consultar en internet este link.

Fotografía do Salix salvifolia sacada do libro Espazos naturais . Provincia de Ourense de Adela Leiro e outros.

En fin...moitos salix. Todos teñen en común que están a carón do río, en primeira liña, as follas son moi alongadas e o tronco xa nace casi bifurcado en moitos. Ademáis, por regra xeral non botan moita altura.

Na fotografía sacada do libro "La vegetación de Ribera de la mitad norte de España" vese unha comparativa das follas (o envés) de algúns salgueiros. Vese que o Salgueiro Salix atrocinerea non é sedoso nin presenta aspecto de borra pola parte de atrás. Os nervios están tamén moi marcados. Normalmente de xoven presenta uns peliños bermellos a folla pola parte de atrás, osea no envés.

Volver a características.

 

 

 

 

SALGUEIROS NO RÍO MIÑO.

Estos salgueiros merecen a miña noraboa en Ourense, no río Miño. Ano 2005. ¡Marabilloso!. Primeiro porque resistiron todas as enchentas, como a do ano 2000, onde o río pasou por riba deles... Si os deixan haberá salgueiros para centos de anos. E segundo tamén resistiron a tala do Concello de Ourense, especialista en eliminar árbores. Nos últimos anos desapareceren moitísimos árbores da beira do río Miño, talados a tope, así: amieiros, almeces, lamagueiros, chopos e un longo etc.

Volver a características.

 

 

 

A SERRA DO CONCELLO DE OURENSE

Esta fotografía do 2002 é unha mostra pequena da desfeita feita nas beiras do Miño, nesta caso na praia da antena. Na praia antigua "da concha", enfrente dos caños taláronse, todos prácticamente, os chopos. En frente da foto moitos amieiros. A carón da Ponte do Milenio, almeces e outras árbores, en fin un auténtico desastre.

Ver as fotografías de fai dez anos e ver as de hoxe. Incrible. ¡Sorte para estos salgueiros que están un pouco metidos no río, calquera día desaparecen...!.

Na fotografía salgueiros no río Miño en Ourense. Teñen sorte que están un pouco metidos no río, si non a "serra do Concello" xa os tería eliminados. Son especialistas...

Volver a características.

 

 

 

 

 

Bibliografía.

Notas: no libro citado, Guía das árbores de Galicia. Henrique Niño Ricoi. Carlos Silvar, veñen nada menos que 10 tipos de salgueiros distintos.

Fontes: Guía das árbores de Galicia. Henrique Niño Ricoi. Carlos Silvar.Tamén a guía multimedia para coñecer as árbores , de Barcelona Multimedia.

Tamén o libro "La vegetación de ribera de la mitad norte de España", de Francisco Lara, Ricardo Garilleti y Juan Antonio Calleja.

Por último o libro "Espazos naturais. Provincia de Ourense" da editorial A nosa Terra e de autores Adela Leiro, Mon Daporta e Víctor M. Caamaño Rivas.

Volver a características.

 

 

 

 

 

 

Fotografías

Fotografía do autor da web brotando o salgueriro. Río Barbañica. Ourense 2007.

Outra marabilla no mesmo lugar.

Foto Secundino Lorenzo. Autor da web. Ourense 2007.

 

Na fotografía, do autor da web,  vense salgueiros no medio do río. Fotografía no río Barxa, ano 2009.

Esta fotografía está sacada no río Avia en San Cristobo. No medio do río vense varios salgueiros. S. Lorenzo

 

Salgueiros no río Barxa (Ourense). Impresionantes.

 

Volver a características.

 

Subir.